مهدی صفری می‌گویدپنج کشور برای مشارکت در بندر چابهار ابراز تمایل کرده‌اند
انتظار چندساله برای سرمایه‌گذاری در بندر چابهار
توسعه چابهار که در سال‌های گذشته پای بسیاری از کشورهای دور و نزدیک را به این منطقه باز کرده است، هنوز هم در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. علی‌رغم اعلام آمادگی چین، هند و بسیاری از کشورهای دیگر اقدام تاثیرگذاری در این منطقه انجام نشده است و پس از چندین سال از طرح چنین موضوعاتی باز هم سرمایه‌گذاری خارجی در این منطقه مورد توجه مسوولان کشور است.
در این راستا، حالا تاجیکستان هم بار دیگر برای مشارکت در چابهار پیش‌قدم شده است؛ موضوعی که با بی‌تدبیری‌ها و عدم برنامه‌ریزی مسوولان هنوز هم در هاله‌ای از ابهام است. «مهدی صفری»، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امورخارجه روز گذشته درخصوص مشارکت تاجیکستان در بندر چابهار گفت: نه فقط تاجیکستان، بلکه قرقیزستان، قزاقستان، ازبکستان و ترکمنستان همه برای مشارکت در پروژه بندر چابهار ابراز تمایل کرده و از مکان‌ها هم بازدید کرده ند. قرقیزستان و قزاقستان مکان را دیده‌اند که بتوانند برای خودشان ایستگاه‌هایی درست کنند که بار آن‌ها که به آنجا می‌آید از آن طریق این بار ترانزیت شود.
اگرچه این اظهارات نشان‌دهنده برنامه چندین کشور برای سرمایه‌گذاری در این منطقه است اما در گذشته نیز شاهد اظهارات و اخبار اینچنینی بوده‌ایم که درنهایت سرانجام آن مشخص نشده است. تاجیکستان سال‌هاست که خواستار استفاده از بندر چابهار برای ارتباط با بازارهای خارجی است و با مسدود شدن راه نقل و انتقالات این کشور از طریق ترکمنستان و همچنین به‌صرفه و امن نبودن مسیرهای دیگر همچون افغانستان، نیاز دوشنبه به تردد از طریق بندر چابهار بیش از پیش افزایش یافته است.
اصرار تاجیکستان برای سرمایه‌گذاری
در چابهار
بندر چابهار - واقع در جنوب‌شرق ایران - در آینده نه چندان دور به مکان مهمی برای انتقال بارهای تاجیکستان به بازارهای خارجی تبدیل خواهد شد. دوشنبه سال‌هاست که خواسته خود را برای بهره‌برداری از این بندر مطرح می‌کند و در سفر رییس‌جمهوری اسلامی ایران به تاجیکستان در خردادماه سال98 نیز دراین‌باره صحبت شده است اما این تنها درخواست دوشنبه از تهران نبوده و بارها در این خصوص اعلام آمادگی کرده اما به سرانجام نرسیده است.
دولت روحانی با توجه به ارتباطات سطحی با همسایگان اراده‌ای برای گسترش همکاری و سرمایه‌گذاری کشورهای همسایه در کشور نداشت؛ دلخوش کردن به غرب و برجام نیز درنهایت آرزوهای دولت یازدهم و دوازدهم را برآورده نکرد اما چیزی که امروز قابل توجه است، غفلت و فرصت‌سوزی بهره بردن از ظرفیت‌هایی است که می‌توانست مسیر دیگری را برای بسیاری از مناطق ایران رقم بزند. در ادامه این تلاش‌ها امامعلی رحمان، رییس‌جمهور تاجیکستان که روز گذشته در تهران حضور داشت در نشست خبری خود با رئیسی باز هم تاکید می‌کند که تاجیکستان علاقه‌مند است از ظرفیت‌های بندر چابهار و بندرعباس برای حمل‌ونقل بهره‌مند شود.
البته آنطور که مهدی صفری می‌گوید فقط تاجیکستان نیست که این درخواست را دارد، بلکه بقیه هم هستند و وزیر راه قرقیزستان دو بار به چابهار سفر کرده است. این کشورها به چابهار رفته‌اند و در حال صحبت با بنادر و کشتیرانی هستند که مکان‌هایی را در اختیار آن‌ها بگذارند که بارهای آن‌ها به صورت ترانزیت و رفت و برگشت جابه‌جا شود.
کم‌کاری هند در چابهار
در سال99 نیز اخباری از سرمایه‌گذاری هند در چابهار منتشر شد که درنهایت سرانجامی نداشت. محمد راستاد، مدیرعامل وقت سازمان بنادر و دریانوردی از سرمایه‌گذاری ۸۵میلیون دلاری هند در بندر چابهار خبر داده بود که درنهایت عملیاتی نشد. در اسفندماه سال گذشته، مدیران هندی شرکت IPGL که اپراتوری بندر چابهار را برعهده دارند به‌منظور بررسی و آخرین ارزیابی از وضعیت بندر چابهار و روابط این بندر با بنادر منطقه (کشورهای آسیای میانه، افغانستان، پاکستان) با مدیران سازمان بنادر و دریانوردی و شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی دیدار و از بندر شهید بهشتی چابهار بازدید کردند. این از معدود دفعاتی است که مدیران هندی شرکت IPGL برای رایزنی با مقامات ایرانی و رفع چالش‌های فیمابین در ایران، رسما حضور یافته‌اند.
این دیدارها و بازدید از بندر چابهار زمانی اهمیت پیدا می‌کند که در همان زمان، بهروز آقایی، مدیر کل اداره بنادر و دریانوردی سیستان‌وبلوچستان در گفت‌وگو با یک خبرگزاری رسمی، اشاره به تسامح هندی‌ها در جابه‌جایی کالای گندم از طریق بندر چابهار کرد و ازجمله در آنجا خبر از «دوهزار تن گندم هند با ۴۱کامیون افغان از طریق پاکستان به مقصد افغانستان» داده بود.
وی در بخشی از این مصاحبه اشاره کرده بود ظاهرا با وجود اختلافات دیرینه و رقابت‌های منطقه‌ای هند و پاکستان، حالا قرار است کمک‌های انسان‌دوستانه به جای چابهار ایران، از گذرگاه مرزی عطاری به گذرگاه واگه پاکستان انتقال داده شده و از طریق تورخم به افغانستان برسد. این در حالی است، که این کشور جزو گروه۲۰ (شامل 20اقتصاد بزرگ جهان) که شامل کشورهایی قدرتمندی ازجمله آمریکا، بریتانیا، آلمان، بریتانیا، روسیه، چین، استرالیا... بوده و در جذب بازارهای جدید می‌توانست در کنار معافیت‌های کاملی که آمریکا نسبت‌به این بندر قائل شده بود، ظرفیت متنوعی از بازارهای مختلف جهان جذب بندر چابهار کند اما از آنجایی این اپراتور از مجموع تعهدات سرمایه‌گذاری خود، تاکنون ۲۵میلیون دلار آن هم با تاخیر و تعلل‌های زیاد، در این بندر سرمایه‌گذاری کرده حاکی از آن است که اساسا اعتقادی به این نوع سرمایه‌گذاری در بنادر ایران و توسعه بندر چابهار ندارد.
چه کشورهایی می‌خواهند به چابهار بیایند؟
اگرچه رییس هیات ایرانی در نشست دو روزه کمیته مشترک تجارت مرزی جمهوری اسلامی ایران و پاکستان در مهرماه سال99 نیز از اعلام آمادگی کشورمان برای میزبانی از بازرگانان و شرکت‌های پاکستانی برای سرمایه‌گذاری در منطقه ویژه اقتصادی چابهار، میرجاوه و گذرگاه جدید مرزی ریمدان خبر داده بود اما این موضوع نیز ابتر ماند تا درنهایت حالا به گفته معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه در روز گذشته تاجیکستان، قرقیزستان، قزاقستان، ازبکستان و ترکمنستان نیز به اسم‌هایی چون هند، چین و پاکستان اضافه شود.
سردرگمی موجود شاید دلیلی جز بی‌تدبیری مسوولان نداشته باشد. توسعه چابهار در این سال‌ها می‌توانست منافع اقتصادی قابل‌توجهی را نصیب ایران و مردم این منطقه کند که حالا این فرصت نه‌تنها از دست رفته است، بلکه هنوز هم نقشه راه مشخصی برای این موضوع وجود ندارد. ریسک سرمایه‌گذاری در ایران با توجه به تحریم‌های بین‌المللی و فشارهای آمریکا اگرچه مانعی مهم قلمداد می‌شود اما این مساله نباید باعث سردرگمی در بین مسوولان و تصمیم‌گیری‌های عبث شود.
از سوی دیگر، شاید سرمایه‌گذاری داخلی هم بتواند جایگزین مناسبی برای سرمایه‌گذاری خارجی باشد و به جای تلف کردن زمان، با منابع ملی توسعه چابهار در دستورکار قرار گیرد و اجازه طی این مسیر بی‌سرانجام را نداد. هر چند صفری نام چندین کشور را روز گذشته ردیف کرده است که خواهان سرمایه‌گذاری در چابهار هستند اما نگاهی به گذشته، آینده روشنی را ترسیم نمی‌کند.
ارسال نظر