فرصت نفت ایران برای غرب

براساس آمار اداره کل گمرک چین، این کشور در ماه می مجموعا 8.42میلیون تن نفت از طریق خط‌لوله و حمل‌ونقل دریایی از روسیه دریافت کرده که معادل 1.98میلیون بشکه در روز بوده و نسبت‌به ماه آوریل هم 25درصد افزایش یافته است.
این نخستین‌بار در 19ماه گذشته است که روسیه توانسته جایگاه نخست صادرات نفت به چین را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ که بزرگ‌ترین واردکننده نفت در جهان است از آن خود کند. این مساله همچنین نشان می‌دهد که روس‌ها توان یافتن خریداران جدید برای نفت خود در سایه تحریم‌های کشورهای غربی را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ دارند.
درحالی چین واردات نفت از روسیه را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ افزایش داده که تقاضای نفت در این کشور به‌خاطر شیوع دوباره ویروس کرونا و اعمال قرنطینه کرونایی از یک‌سو و متعاقبا کاهش رشد اقتصادی از سوی دیگر کاهش یافته است. دلیل این مساله هجوم پالایشگاه‌های نفت در چین برای خرید نفت تخفیف‌خورده روسیه به‌خاطر درگیری نظامی با اوکراین و متعاقبا تحریم‌های غرب بوده است. براساس آمار اداره کل گمرک چین، این کشور در ماه می مجموعا 8.42میلیون تن نفت از طریق خط‌لوله و حمل‌ونقل دریایی از روسیه دریافت کرده است که معادل 1.98میلیون بشکه در روز بوده و نسبت‌به ماه آوریل هم 25درصد افزایش یافته است. این نخستین‌بار در 19ماه گذشته است که روسیه توانسته جایگاه نخست صادرات نفت به چین را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ که بزرگ‌ترین واردکننده نفت در جهان است از آن خود کند. این مساله همچنین نشان می‌دهد که روس‌ها توان یافتن خریداران جدید برای نفت خود در سایه تحریم‌های کشورهای غربی را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ دارند. درحالی چین واردات نفت از روسیه را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ افزایش داده که تقاضای نفت در این کشور به‌خاطر شیوع دوباره ویروس کرونا و اعمال قرنطینه کرونایی از یک‌سو و متعاقبا کاهش رشد اقتصادی از سوی دیگر کاهش یافته است.
 
صادرات50درصد نفت روسیه به شرق آسیا
اما تنها چین مقصد نفت‌های تخفیف‌خورده روسیه نیست و این کشور درحال‌حاضر 50درصد نفت خود را به شرق صادر می‌کند. همچنان‌که الکساندر دیوکوف، مدیرعامل شرکت «گازپروم نفت» در نشست «چالش‌های توازن انرژی جهانی 2022» عنوان داشت، روسیه درحال‌حاضر 50درصد نفت خود را به شرق صادر می‌کند، این درحالی است که در ابتدای سال، 75درصد به اروپا ارسال شده است.
 
هند، واردات نفت از روسیه را 31 برابر کرد
درحالی‌که مقامات آمریکایی به‌شدت پیگیر آن هستند که هند را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ ملزم کنند واردات حامل‌های انرژی از روسیه را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ افزایش ندهد اما آمارهای موجود نشان می‌دهد در 20روز منتهی به چهارشنبه هفته گذشته هند 6برابر ذغال‌سنگ بیشتری را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ نسبت‌به مدت مشابه سال گذشته از روسیه وارد کرده است. درواقع آمارهای رویترز نشان‌دهنده تداوم سیاست هند در بالا بردن خرید سوخت‌های فسیلی از روسیه پس از تحریم نفت و ذغال‌سنگ این کشور ازسوی کشورهای غربی به‌خاطر درگیری نظامی با اوکراین است. درحالی‌که انگلیس و آمریکا خرید نفت‌وگاز از روسیه را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ متوقف کرده‌اند و اتحادیه اروپا از برنامه خود برای اعمال تدریجی تحریم نفت و ذغال‌سنگ روسیه صحبت کرده، حالا مسکو به دومین صادرکننده نفت به هند در ماه می بدل شده و در این مسیر از عربستان سبقت گرفته است. نکته حائزاهمیت آنکه هند واردات نفت از روسیه را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ در این مدت 31برابر کرده، بر همین اساس هند واردات ذغال‌سنگ از روسیه را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به 331میلیون دلار رسانده و واردات این کشور از روسیه هم 31برابر شده و به 2.22میلیارد دلار رسیده است. در 20روز منتهی به روز چهارشنبه هند روزانه 110میلیون دلار نفت از روسیه وارد کرده است. نکته اصلی اینجاست که فروشندگان نفت روسیه اولا تخفیف خوبی روی قیمت این نفت ارائه کرده‌ و دوم پول آن را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به روپیه یا درهم امارات پذیرفته‌اند.
 
فرصت ایران برای غرب
پیش از این نیز برخی رسانه‌ها خبر از کاهش واردات نفت ایران ازسوی چین داده بودند. خبرگزاری رویترز در گزارشی مدعی شده از زمان آغاز جنگ اوکراین و اعمال تحریم‌های غرب علیه روسیه، بازار سیاه فروش نفت‌خام ایران یک مدعی و رقیب قوی جدید پیدا کرده که با ارائه تخفیف‌های بیشتر مشتریان آسیایی ایران به‌ویژه چین را به‌سمت خود جلب کرده است؛ موضوعی که بسیاری از کارشناسان آن را تایید می‌کنند. در گذشته به‌دلیل تحریم‌های یکجانبه آمریکا، ایران بدون رقیب در بازار غیررسمی نفت خود را به فروش می‌رساند اما امروز روسیه به‌دلیل تحریم‌های غرب و اینکه مشتریان اروپایی خود را از دست داده است با تخفیف‌های چشمگیر این بازار را از دست ایران ربوده و حالا مشتریان سنی ایران نیز نفت روسیه را برای خرید ترجیح می‌دهند. از سوی دیگر، فعالان حوزه انرژی اعتقاد دارند تنها با ورود ایران به بازار رسمی می‌توان این خسارت را جبران کرد و ایران نیز به‌سمت بازار غرب برود. همچنان‌که آمریکا برای تامین نفت موردنیاز اروپا، به ونزوئلا معافیت‌های نفتی داده است تا بتواند بخشی از کسری نفت روسیه را جبران کند. از سوی دیگر، نفت ونزوئلا نمی‌تواند به‌تنهایی جایگزین نفت روسیه باشد؛ از این رو بایدن در تلاش است تا انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره برای کاهش قیمت‌های تاریخی بنزین در آمریکا و نفت اروپا چاره کند. همچنان‌که سفر در پیش رو بایدن به عربستان را در راستای رایزنی با این کشور برای تولید نفت بیشتر ارزیابی کرده‌اند؛ موضوعی که صدای رسانه‌های آمریکایی را هم درآورده است. مجله آمریکایی نیوزویک در این زمینه نوشته است: «بهای ترمیم روابط با سعودی‌ها بسیار بالا خواهد بود. عربستان‌سعودی یکی از بی‌رحم‌ترین رژیم‌های اقتدارگرا در جهان است که ایدئولوژی تندروی سلفی آن مهم‌ترین عامل ترویج رادیکالیسم خشونت‌آمیز در منطقه و آن‌سوتر است.» این رسانه آمریکایی عربستان‌سعودی را متحدی نامناسب برای آمریکا دانست که به‌طور واضح در مقایسه با ایران کشوری عمقا اقتدارگراست. نیوزویک نوشته است: «باید گفت ایران در زمینه حقوق اساسی و مدنی، بهتر از عربستان است. هیچ عذر و بهانه اخلاقی وجود ندارد که عربستانی‌ها را بر ایرانی‌ها ترجیح دهیم و خشم آمریکا از ایران بیشتر احساسی است تا عقلانی.» این روزنامه به دولت بایدن توصیه کرده است که هرچه زودتر راه مذاکره را هموار کند چراکه «ایران اعلام کرده اگر تحریم‌ها برداشته شوند، می‌تواند 3.8میلیون بشکه در روز نفت تولید کند و با جذب سرمایه‌های خارجی می‌توان این رقم را بیش از پیش افزایش داد.»

هادی نوری