رافائل گروسی چگونه با نقش‌آفرینی معکوس و سلبی خود در روند مذاکرات هسته‌ای مانع و گره ایجاد کرد؟
پلیس بد
جنجال‌های غیرسازنده گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی به یکی از چالش‌های مذاکرات هسته‌ای ایران با 1+4 تبدیل شده است.
کارنامه گروسی
پس از درگذشت مشکوک یوکیا آمانو، رافائل گروسی (Rafael Grossi) با کسب دوسوم آرا، به‌عنوان مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، انتخاب شد؛ مدیرکلی که منابع غربی ازجمله وال‌استریت ژورنال از نقش لابی آمریکا و فشار پشت‌پرده این کشور برای انتخاب رافائل گروسی آرژانتینی به این سمت پرده برداشتند. رافائل گروسی از همان ابتدا و در زمان نامزدی برای این سمت، خواستار ایجاد تغییراتی در رویکرد سازمان در قبال ایران بود. او گفته بود که خواستار اتخاذ رویکردی «قاطع اما منصفانه» در قبال ایران است.
در همان زمان، وال‌استریت ژورنال در گزارشی پیش از انتخاب رییس جدید به بررسی مواضع دو رقیب اصلی، یعنی گروسی و فروتا پرداخته و نوشته بود: «فروتا تاکنون نشان داده قصد دارد مسیر محتاطانه و دقیق مدیرکل قبلی، یعنی یوکیا آمانو را در پیش بگیرد اما کاندیدای دیگر، گروسی که پیش‌تر یک مقام ارشد آژانس بوده، به نظر می‌آید که می‌خواهد کمی دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل را تکان دهد؛ ازجمله از طریق اتخاذ یک رویکرد سخت اما عادلانه در قبال ایران. گروسی خود را کاندیدایی معرفی کرده که خواهان تغییرات است و این پیام را منتقل کرده که قصد اتخاذ رویکردی سخت درباره ایران را دارد.»
از همان ابتدای انتخاب گروسی، مقامات کشورمان نسبت‌به مدیریت سیاسی و جانبدارانه وی هشدار دادند و خواستار حفظ بی‌طرفی مدیرکل در راستای اساسنامه و پیمان «ان‌پی‌تی» شدند. جهت‌گیری‌های سیاسی او در خصوص برنامه هسته‌ای ایران این نگرانی را به وجود آورده بود که آژانس در دوره مدیریت او از مسیر فنی خارج و با نسخه‌های آمریکا و رژیم‌صهیونیستی وارد دوره‌ای از سیاسی‌بازی شود. اما چیزی نگذشت که ادعاها و اتهامات مقامات صهیونیستی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران در گذشته که در چارچوب PMD در برجام بسته شده بود، بار دیگر از زبان مدیرکل و تحت مدیریت وی روی میز قرار گرفت؛ بنابراین گروسی نامزد محبوب واشنگتن بود و از او انتظار می‌رفت در قبال ایران سخت‌گیرانه عمل کند؛ مأموریتی که آژانس در دوران گروسی به‌خوبی آن را ایفا کرده و بی‌جای موضع بی‌طرفانه درقبال ایران، موضع سرسختانه و سیاسی داشته است. گروسی در این مدت موضع سختی در قبال ایران داشته و معتقد است آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید در گزارش از درج هرگونه نبود پایبندی ایران به تعهداتش در برجام کوتاهی نکند. او خواهان سرسخت‌بودن آژانس در برابر هرگونه ادعای نبود پایبندی به توافق هسته‌ای است؛ موضعی که برای آمریکا و رژیم‌صهیونیستی خوشایند بوده است.
البته نگرانی دیگری که درمورد گروسی مطرح بود که نمونه دیگر آن رازدار نبودن او و افشای مسائل هسته‌ای دیگر کشورها ازسوی او به طرف‌های خارج از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. براساس گزارش اسپوتنیک، در مصاحبه با یکی از کارشناسان اعلام شده است که از گروسی فایل‌های صوتی زیادی وجود دارد که درحال ارائه اطلاعات به افرادی در خارج از آژانس است؛ بنابراین پس از انتخاب او، این نگرانی بود که گروسی با دسترسی به اطلاعات هسته‌ای دیگر کشورها، به‌جای وظیفه مدیریت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، شأن خود را در حد یک جاسوس نزول دهد و اسرار هسته‌ای دیگر کشورها را به طرف‌های خارج از آژانس ازجمله رژیم‌صهیونیستی منتقل کند؛ البته نحوه اعلام خبر مرگ یوکیا آمانو نیز این تردیدها را ایجاد کرده که ممکن است وی ازسوی موساد مسموم و به قتل رسیده باشد تا زمینه ریاست گروسی مهیا شود. این تردیدها ازاین‌جهت مطرح می‌شود که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چند روز پس از مرگ آمانو، خبر مرگ او را اعلام کرد که حتی واکنش بلومبرگ را نیز به دنبال داشت. پایگاه خبری بلومبرگ در همان زمان گزارش داد که مدیرکل آژانس پنج روز پیش درگذشته و پس از مراسم تدفین، خبر مرگ او اعلام شده است.
اختلاف ایران و آژانس بر سر چیست؟
بحث پادمانی میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر سر چهار سایت (مریوان، ورامین، تورقوزآباد و شیان) است. آژانس مدعی است که ایران در این سایت‌ها فعالیت‌هایی داشته که از آن‌ها مطلع نبوده است. طبق ادعاهای آژانس در سایت مریوان در «آباده» موضوع «آزمایش انفجاری»، در بحث تورقوزآباد مساله دستگاه‌های آلوده به اورانیوم و درمورد شیان نیز مباحث پادمانی مطرح است اما ایران می‌گوید این ادعاها نه براساس بازرسی ماموران آژانس، بلکه براساس اسناد ادعایی رژیم‌صهیونیستی است که در اختیار آژانس قرار داده است. کل منابع اطلاعاتی غرب متفق‌القول هستند که ایران از سال۲۰۰۳ به بعد هیچ فعالیت هسته‌ای که آژانس از آن اطلاع نداشته است و این اتهامات نیز مربوط‌به قبل از سال۲۰۰۳ است و نه بعد از آن.
پادمان هسته‌ای یعنی ترتیبات اجرایی پیمان «ان‌پی‌تی»؛ این پیمان بین ایران و آژانس و همه کشورهایی که «ان‌پی‌تی» را امضا می‌کنند، جداگانه ترتیبات اجرایی را با آژانس امضا می‌کنند که چگونه «ان‌پی‌تی» را اجرا کنند و آژانس چگونه روی آن‌ها نظارت داشته باشند. آژانس حالا می‌گوید این کار خلاف پادمان هسته‌ای بوده و چون مراکزی که ما در آن اورانیوم پیدا کرده‌ایم جزو مراکز اعلام‌نشده بوده است، ایران باید طبق پادمان این مراکز را اعلام می‌کرد. ایران می‌گوید این مراکز را آلوده کرده‌اند تا بهانه‌ای برای فشار به این کشور باشد.
این چهار سایت جزو مکان‌هایی هستند که رژیم‌صهیونیستی بعد از ادعای سرقت اسناد هسته‌ای ایران، به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داده است. در این میان، ایران تاکید می‌کند که براساس کنوانسیون و معاهدات وین، رژیم‌صهیونیستی به‌دلیل عدم عضویت در NPT (پیمان عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای) نمی‌تواند در این حوزه هیچ‌گونه اطلاعاتی بدهد یا مداخله‌ای داشته باشد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اما تاکید دارد مطابق با اساسنامه این نهاد در هر زمینه‌ای که ابهام وجود داشته باشد، آن‌ها می‌توانند از هر منبعی کسب اطلاع کنند.
البته درواقع، نگرانی تهران تکرار این روند در روز‌های بعد از احیای برجام است که هربار می‌تواند طرح سوال از یک مکان جدید در اولویت‌های مهم شورای حکام قرار بگیرد. درمجموع موضوع اختلاف میان ایران و آژانس دو نوع تفسیر حقوقی متفاوت است. ایران اعتقاد دارد همانطور که این موضوعات در سال۲۰۱۵ به طریق سیاسی حل‌وفصل شد، الان هم باید این مساله را به‌شکل سیاسی حل‌وفصل شود، چراکه به‌هرترتیب رییس آژانس تحت رهنمود شورای حکام عمل می‌کند. ایران اعتقاد دارد این موضوع در چارچوب توافقات و مذاکرات پرونده‌اش برای همیشه بسته شود. همچنین باید برای آینده نیز اطمینان وجود داشته باشد که دیگر مسائل گذشته مطرح نشوند. آژانس حق دارد راجع‌به فعالیت‌های هسته‌ای ایران اظهارنظر کند اما راجع‌به گذشته وقتی یکبار برای همیشه بسته شده است، شخم‌زدن و دوباره مطرح‌کردن آن باید مسدود شود.
بهشتی‌پور: گروسی وارد یک بازی سیاسی شده است
حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «صبح‌نو» اظهار داشت: مدیرکل آژانس هر فردی که باشد طبق اساسنامه آژانس باید بی‌طرف عمل کند و سوگیری علیه یا له کشوری نداشته باشد.
وی افزود: مدیرکل آژانس باید متناسب با گزارش‌ها کارشناس‌ها و بازرس‌های آژانس گزارش‌های خود را تنظیم و منتشر کند و تمام این فعالیت‌ها طبق اساسنامه آژانس محرمانه است.
این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: این موضوع به این دلیل است که همکاری‌ها در ادامه شکل بگیرد و در درجه دوم بی‌طرفانه است؛ به این دلیل که اگر مدیرکل آژانس سوگیری داشته باشد، عملا نمی‌تواند به همکاری‌های خود با کشورهای دیگر ادامه دهد. بهشتی‌پور با تاکید بر اینکه گروسی در زمانی که معاون آمانو بود و چه در دوره‌ای که مدیرکل شده است، به‌صراحت راجع‌به موضوعات مختلف موضع‌گیری می‌کند، خاطرنشان کرد: موضع‌گیری‌های وی کاملا سیاسی است؛ درحالی‌که مدیرکل آژانس باید در چارچوب مسائل حقوقی و فنی رفتار کند. بهشتی‌پور تاکید کرد: گروسی به‌لحاظ حقوقی باید پیمان «ان‌پی‌تی» و ترتیبات اجرایی آن را تطبیق دهد که ببیند کشورهای دیگر ازلحاظ حقوقی تخلفی داشته‌اند یا خیر؟ بعد هم ازلحاظ فنی باید اظهارنظر کند که طی بازرسی‌ها چند درصد غنی‌سازی اتفاق افتاده و چه تعداد سانتریفیوژ کار کرده است و همچنین درصد غنی‌سازی و ذخایر را مشخص کند.
ایران سوالات آژانس را سیاسی می‌داند
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به اینکه مدیرکل آژانس تا زمانی که در این بخش‌ها فعالیت می‌کند، مشکلی وجود ندارد، گفت: زمانی که او موضع‌گیری سیاسی می‌کند و می‌گوید ایران باید به این سوال‌ها جواب دهد یا اینکه ایران کارشکنی می‌کند، کاملا نشان می‌دهد که جهت‌گیری دارد و تحت‌تاثیر آمریکایی‌ها، رژیم‌صهیونیستی، انگلیس، آلمان و فرانسه نقش‌آفرینی می‌کند.
بهشتی‌پور افزود: برخلاف رویه‌ای که آقایان آمانو و البرادعی داشتند، متاسفانه مدیرکل آژانس وارد یک بازی سیاسی شده است که این ضربه جدی به حیثیت آژانس بین‌المللی انرژی وارد و موقعیت آن را تضعیف می‌کند.
بهشتی‌پور ادامه داد: گروسی باید از این سیاست دست بردارد و پیشنهاددهنده برای حل مساله باشد، نه اینکه خودش گره را کورتر کند. سوالاتی آژانس از ایران کرده است که ایران می‌گوید این سوالات براساس اطلاعات جهت‌گیری‌شده و پرونده‌سازی رژیم‌صهیونیستی و آمریکا علیه ایران انجام شده است و سوالات حقوقی و فنی نیست.
پاسخ ایران به آلودگی 5درصدی
این کارشناس مسائل بین‌الملل تاکید کرد: این سوالات را ایران سیاسی می‌داند اما آژانس معتقد است این سوالات حقوقی است و براساس پادمان هسته‌ای است. پادمان ترتیبات اجرایی پیمان «ان‌پی‌تی» است و هر کشوری که آن را می‌پذیرد در آژانس توافقنامه را امضا می‌کند که به آن پادمان می‌گویند.
وی تاکید کرد: ایران از سال۱۹۷۳ پادمان را امضا کرده و هنوز هم در حال اجرای آن است اما درخواست‌های آژانس فراپادمانی است و اطلاعاتی که رژیم‌صهیونیستی درمورد چهار مرکز ادعایی به آژانس داده است؛ آژانس در سال۲۰۱۹ طی بازرسی مقادیر ناچیزی اورانیوم غنی‌شده پنج‌درصدی به دست آورده است که ارزشی ندارد و اگر مربوط‌به هر کشور دیگری بود اصلا با آن پرداخته نمی‌شد. بهشتی‌پور افزود: پاسخی که ایران داده این است که آلودگی‌هایی که در سال۲۰۱۹ پیدا شد منشأ خارجی داشته‌اند؛ یعنی افرادی آمده‌اند و عملا آنجا را آلوده کردند. ایران معتقد است همان چیزی که با آن قطعنامه علیه ایران صادر کردند باید از طریق سیاسی حل شود.
خوش‌چشم: گروسی ناشیانه رفتار می‌کند
سید مصطفی خوش‌چشم، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «صبح‌نو» اظهار داشت: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌عنوان ابزار سیاسی طرف غربی عمل می‌کند.
وی بر همکاری نزدیک آن با آمریکا و فرانسه تاکید کرد و گفت: قبل از اسفند۱۴٠٠ که آمریکایی‌ها در مذاکرات در حوزه تحریم امتیازات اساسی نمی‌دادند، گروسی به تهران سفر کرد. بعد از اینکه جواب‌های کاملی درمورد سوالات مربوط به سه پرونده داشت، نگاه رضایت‌آمیزی داشت، چون طرف آمریکایی سعی می‌کرد مذاکرات را به سمت توافق ببرد، بدون اینکه امتیازات در مورد تضامین اقتصادی و رفع بخش عمده‌ای از تحریم‌ها را به ایران بدهد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل تاکید کرد: ایران اصرار به گرفتن این دو امتیاز داشت، چراکه اساسا برای برداشته شدن تحریم پای میز مذاکره می‌رویم. خوش‌چشم با بیان اینکه طرف غربی به‌ویژه فرانسوی و آمریکایی، سعی کردند تا در یک جنگ اراده با ابزارهای گوناگون ازجمله «جنگ سایبری، روانی، ترور و اعمال تحریم‌ها، ادراکی و شناختی، توقیف محموله نفتی»، با استفاده از ابزار گروسی و آژانس، به ایران فشار وارد کنند تا ایران از مواضعش عقب‌نشینی کند، افزود: همچنان گروسی سعی می‌کند تا آمریکا و جناح غرب را راضی نگه دارد؛ زیرا مدیرکل آژانس نیازمند حمایت صددرصدی آمریکا برای انتخاب مجدد است.
آژانس ابزار طرف آمریکایی است
این کارشناس مسائل بین‌الملل با تاکید بر مشارکت گروسی با رژیم‌صهیونیستی، در چارچوب طرح‌های آمریکا، با بیان اینکه اساسا آمریکا و رژیم‌صهیونیستی به‌عنوان پلیس بد و خوب، کار می‌کنند، تصریح کرد: زمانی که اتحادیه اروپا متن پیشنهادی خودش را ارائه کرد، تا زمانی که ایران در وین بود و اعمال‌نظر نکرده بود، رژیم‌صهیونیستی در طول آن یکی، دو هفته کاملا خاموش بود و صدایی از آن درنمی‌آمد.
وی ادامه داد: بعد از اینکه مشخص شد نگاه ایران دارای اعتراض‌هایی است، دوباره رژیم‌صهیونیستی فعال و گروسی، هم در این راستا فعال شد، درمجموع آژانس ابزار طرف آمریکایی است که رهبری ارکستر طرف غربی را برعهده دارد.
خوش‌چشم با اشاره به اینکه گروسی کار بسیار دشواری خواهد داشت، گفت: اگر مذاکرات روزی به توافق بینجامد، توجیه آن دسته از اعضای آژانس که در خدمت آمریکا رأی نمی‌دهند و سعی دارند مستقل‌تر رفتار کنند، در این خصوص که چرا به ناگهان نگاه گروسی عوض شد، بسیار سخت خواهد بود. این کارشناس مسائل بین‌الملل بیان کرد: این اعضا، تلاش دارند وجهه آژانس مستقل بماند، گرچه آن‌ها هم می‌دانند آژانس ابزار طرف غربی است و بااین‌حال نسبت به نگاه گروسی اعتراضاتی دارند و نمی‌خواهند وجهه مستقل خودشان و آژانس به خطر بیفتد، هرچند در باطن معتقد باشند که آژانس ابزار دست آمریکاست.
سفر به فلسطین اشغالی قبل از صدور قطعنامه
وی تاکید کرد: گروسی به‌خوبی می‌داند اگر قرار باشد جایی توافقی حاصل شود و پرونده‌ها را به دستور آمریکایی‌ها ببندد، می‌داند این نگاه برای آژانس هزینه‌بر خواهد بود، اگر در انتخاب مجدد حمایت آمریکا را داشته باشد، با این اعضا شاید دچار مشکل شود، چون ممکن است به اعتبار این اعضا خدشه وارد شود.
خوش‌چشم با بیان اینکه پرخاش‌ها و سخنرانی آتشین و موضع‌گیری گروسی با سفر به اسرائیل، به اوج می‌رسد، اضافه کرد: به‌هیچ‌عنوان این مساله بر کسی پوشیده نیست که نه‌فقط آژانس یک ابزار سیاسی در دست آمریکا و طرف غربی است، حتی گروسی بسیار سطح پایین و ناشیانه و بسیار خام این رفتارهای سیاسی را از خود بروز می‌دهد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره‌ای به عملکرد رؤسای گذشته آژانس، ادامه داد: کدام رییس آژانس در گذشته این‌طور رفتار کرده است که در شب صدور «قطعنامه حکام» به رژیم‌صهیونیستی کودک‌کش و مهاجم به کشورهای اطراف و دارای ۲٠٠ تا ۴٠٠کلاهک هسته‌ای و رژیمی که «معاهده منع گسترش» را امضا نکرده است، سفر کند تا به ایران فشار بیشتری بیاورد.
خوش‌چشم با اشاره به اینکه هیچ‌کدام از رؤسای آژانس به این شکل عمل نکردند، تصریح کرد: «آمانو»، رییس قبلی آژانس هم با حمایت آمریکا به سر کار آمد و در خدمت منافع آمریکا بود و «البرادعی» هم مانند «آمانو»، اما حرفه‌ای‌تر و معتدل‌تر رفتار می‌کردند تا به عروسک خیمه‌شب‌بازی دست آمریکا تبدیل نشوند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل تاکید کرد: چه توافق بشود و چه نشود، گروسی در اخذ رأی مجدد از طرف اعضای آژانس و شورای حکام، با چالش‌هایی مواجه خواهد شد.
وی با بیان اینکه قطعا گروسی، حمایت همه‌جانبه آمریکا را دارا خواهد بود، اضافه کرد: این ذهنیت هیچ‌وقت به وجود نیاید که گروسی و رژیم‌صهیونیستی خرابکاری می‌کنند و آمریکا خوب و سفید است، همه این‌ها در کنار فرانسه جمعا با هم هستند.
خوش‌چشم اظهار داشت: وقتی آمریکا مذاکره را متوقف کرد، سگ را ول می‌کند و می‌گوید حالا برو، ترور و خرابکاری انجام بده با این هدف که به ایران فشار بیاورند.
ارسال نظر