ضد وحدت

موضوعی که «ماجد غماس»، نماینده مجلس اعلای عراق در ایران در گفت‌وگو با روزنامه «صبح‌نو» بر آن تاکید دارد و می‌گوید: مقتدی صدر با مریدان و همراهانش احساس خودبرتربینی می‌کند و می‌گوید چرا من رهبر نباشم، او حتی خودش را بالاتر از نخست‌وزیر می‌داند. اکنون و با اقدامی که صدر انجام داده است، احتمالا پارلمان منحل شود، مگر اینکه توافقی صورت گیرد و جریانات مختلف سیاسی نشست داشته باشند و دراین‌باره به یک تصمیم واحد برسند، کمااینکه در همین هفته جاری قرار است گروه‌های کرد و برخی دیگر احزاب با یکدیگر نشست داشته باشند که نتایج آن در روند پارلمان تاثیرگذار است؛ البته نباید ردپای استعمار بریتانیا در تحولات داخلی عراق را نادیده گرفت. بازی‌های سیاسی مقتدی صدر، رهبر جریان صدر در عراق که غیرقابل پیش‌بینی است و پایانی ندارد، دیروز با اتفاق دیگری همراه شد؛ اتفاقی که «سیدمقتدی صدر»، رهبر جریان صدر به همه نهادها و موسسات وابسته به این جریان دستور داد که در مرحله کنونی باید بسته شوند. تصمیمات و اقداماتی شتاب‌زده که بیشتر نشان از انسداد و بن‌بست سیاسی در این کشور را می‌دهد؛ بن‌بستی که تاکنون اجازه معرفی یا تشکیل دولت جدید را نداده است. او همچنین نمایندگان جریان صدر را وادار به استعفا کرده است؛ استعفایی دسته‌جمعی که می‌توان بازی سیاسی جدید او برای کنار زدن چارچوب هماهنگی شیعیان از عرصه سیاسی ارزیابی کرد. داستان استعفاها و بازگشت‌های صدر برای تمامی جریان‌ها و ناظران سیاسی به بازی نخ‌نماشده‌ای بدل شده است که دیگر خریدار چندانی ندارد. در چنین وضعیتی به نظر می‌رسد استعفای دسته‌جمعی نمایندگان جریان صدر آخرین تیر در کمان مقتدی برای رسیدن به همان خواسته ابتدایی خود است. مقتدی صدر که به مرد غیرقابل پیش‌بینی عرصه سیاسی عراق معروف است، بار دیگر با صدور دستور استعفای دسته‌جمعی نمایندگان جریان وابسته به خود و بستن دفاتر جریان صدر در سراسر عراق، مردم این کشور را در شوک فروبرد.

حکمرانی یا انصراف
این تصمیم مقتدی در شرایطی است که او پیش‌تر نیز در تصمیمی عجیب از مشارکت در کابینه جدید انصراف داده و خواهان ایفای نقش اپوزیسیون شده بود اما به نظر می‌رسد کناره‌گیری از کابینه نیز برای مقتدی کافی نبوده و او اکنون در پی کناره‌گیری از پارلمان نیز هست. اساسا چنین رخدادی به‌عنوان کناره‌گیری کامل صدر از صحنه سیاست و حکمرانی عراق قابل ارزیابی خواهد بود اما اکنون این مساله به‌صورت جدی مطرح شده که تا چه اندازه استعفای کامل مقتدی از حضور در قوای مقننه و مجریه را می‌توان باورپذیر دانست؟ دفتر جریان صدر دیروز دوشنبه دستور تعطیلی همه دفاتر این گروه را صادر کرد. صدر با انتشار بیانیه‌ای خبر داد که موسسه «المرقد الشریف» با نهادهای اداری آن، دفتر «السید الشهید» (شهید صدر) در نجف اشرف، دفتر حفظ آثار شهید صدر، دفتر ویژه، موزه و پروژه بنیان مرصوص بسته نخواهند بود. خبرگزاری رسمی عراق هم خبر داد که «محمد الحلبوسی»، رییس پارلمان عراق با استعفای نمایندگان جریان صدر موافقت کرده است.
ساعتی پیش از آن بود که «سیدمقتدی صدر»، رهبر جریان صدر از نمایندگان این جریان در پارلمان عراق خواست تا استعفای خود را به رییس پارلمان ارائه دهند. وی در ادامه به همپیمانان پارلمانی جریان صدر گفت: «به همپیمانان خود در مجلس می‌گویم که شما از همپیمانی با ما آزاد هستید.»
رهبر جریان صدر در ادامه گفت: «استعفای نمایندگان جریان صدر، فداکاری در راستای رها شدن ملت از سرنوشت مبهم است.»
انسداد سیاسی صدر در عراق
«مقتدی الصدر»، رهبر جریان صدر عراق، پنجشنبه پیش از نمایندگان عضو فراکسیون صدر در پارلمان خواست که استعفای خود را بنویسند تا برای ارائه آن طی روزهای آینده به دستور وی، آماده باشند. وی در توضیح دلیل درخواست استعفای نمایندگان جریان صدر گفت: «من دغدغه قدرت و سیاست نداشتم و فقط خواستار رسوا کردن هر فاسد ظالمی بودم. اکثریت برای ماست نه دیگران؛ در دولت توافقی شرکت نخواهم کرد.» رهبر جریان صدر ضمن اعلام اینکه انسداد سیاسی در عراق «ساختگی» است، افزود: نمایندگان فراکسیون صدر آماده استعفا هستند. جریان صدر عراق طی انتخابات اخیر، موفق شد با کسب ۷۳کرسی از اصل ۳۲۹کرسی پارلمانی در صدر قرار گیرد و پس از آن، ائتلاف سنی تقدم با ۳۷کرسی و ائتلاف دولة القانون با ۳۳کرسی، حزب دموکرات کردستان عراق با ۳۱کرسی، ائتلاف کردستان و ائتلاف الفتح به رهبری هادی العامری با ۱۷کرسی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. درست است که جریان صدر بیشترین کرسی‌های پارلمانی را در این انتخابات کسب کرده اما برای تشکیل دولت این کرسی‌ها کافی نیست و باید با سایر گروه‌های سیاسی پیروز در انتخابات، ائتلاف تشکیل دهد.
مقتدی اخیرا  فرصتی ۴۰روزه برای تشکیل دولت داده بود اما این مهلت دو هفته پیش به پایان رسید و بن‌بست بر سر تشکیل دولت جدید در این کشور همچنان ادامه دارد. احزاب و گروه‌های سیاسی در عراق هنوز نتوانسته‌اند بر اختلافات میان خود فائق آیند و زمینه را برای تشکیل دولت جدید در این کشور فراهم کنند.

غماس: با خودبرتربینی و هراس خودساخته صدر احتمال انحلال پارلمان وجود دارد
«ماجد غماس»، نماینده مجلس اعلای عراق در ایران در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «صبح‌نو» با اشاره به چرایی بسته شدن دفاتر جریان صدر و استعفای دسته‌جمعی نمایندگان این جریان به دستور مقتدی صدر، عنوان کرد: اینگونه خواسته‌های صدر را باید از زمان شکل‌گیری پارلمان جدید جست‌وجو کرد. مدتی پیش اظهار کرد که ما با چهارچوب هماهنگی شیعی توافق نمی‌کنیم؛ موضوعی که باید پرسید که چرا این کار را می‌کند، این مساله مبهمی است که هنوز بی‌پاسخ گذاشته است. ایشان با اینگونه اقداماتش به وحدت شیعی ضربه می‌زند؛ ضربه بزرگی که به نقش شیعیان عراق در دولت زده می‌شود.
 
ترس معنادار مقتدی صدر
این کارشناس عراقی افزود: جریان‌های شیعی عراق نمی‌توانند به‌تنهایی دولت را معرفی کنند و باید در کنار هم قرار می‌گرفتند اما آقای صدر این هماهنگی و وحدت را برنتابید. آقای صدر نظریه اکثریت را مطرح می‌کند و دموکراتیک است. تصمیمات و اقداماتی که آن را برنمی‌تابد که درنهایت به ضرر شیعیان عراق و گروه‌های سیاسی تمام می‌شود. او حتی تصمیم گرفت تا با بارزانی و الحلبوسی دولت تشکیل دهد اما از برادران سنی و کرد هم هراس و خوف داشت که مبادا این‌ها در حالت بی‌ثباتی قرار گیرند. دوم اینکه احساس می‌شود به تصمیم نهایی خودش نرسیده که با بارزانی و حلبوسی دولت تشکیل دهد از برادران کرد و سنی هم هراس دارد که این‌ها در حالت بی‌ثباتی قرار گیرند. او حتی با وجود اینکه رابطه خوبی با دیگر جریان‌های سیاسی داشت، نتوانست به وحدت کلمه رسد.
 
بلبشوی سیاسی جریان اکثریت
وی با اشاره به اینکه جریان صدر به‌دنبال بلبشوی سیاسی در عراق است، تصریح کرد: آقای مقتدی صدر احساس می‌کنند که در عرصه سیاسی مدنظر قرار نگرفته است، نباید فراموش کرد که در انتخابات پارلمانی اشکالات اساسی وجود داشت مهم‌تر اینکه در ابعاد قانون انتخابات، نتوانستند خوب عمل کنند. جریان صدر با 800هزار نفر رأی بیش از 70کرسی به دست آورد. درحالی‌که جریانات دیگر دومیلیون رأی دارند. صدر همواره به‌دنبال بلبشوی سیاسی است. اکنون هم حس می‌کنند حق‌شان بیشتر از این است و حتی شبهه انداختند که کشور درحال بی‌ثباتی است و این خوف را به وجود آوردند که شاید طرفداران این جریان به داخل خیابان‌ها بریزند، شبیه اعتراضاتی که در سال2019 شاهد بودیم.
 
خودبرتربینی و ناکامی خودساخته صدر
این دیپلمات عراقی با اشاره به اینکه جریان صدر به یک احساس ناکامی رسیده است، گفت: صدر درخصوص تشکیل دولت نتوانست نظر نمایندگان لازم را جذب کند و این احساس ناکامی به او دست داد و این موضوع او را ناراحت کرده است. مقتدی صدر با مریدان و همراهانش احساس خودبرتربینی می‌کند و می‌گوید چرا من رهبر نباشم، او حتی خودش را بالاتر از نخست‌وزیر می‌داند. اکنون و با اقدامی که صدر انجام داده است، احتمالا پارلمان منحل شود، مگر اینکه توافقی صورت گیرد و جریانات مختلف سیاسی نشست داشته باشند و دراین‌باره به یک تصمیم واحد برسند، کمااینکه در همین هفته جاری قرار است گروه‌های کرد و برخی دیگر احزاب با یکدیگر نشست داشته باشند که نتایج آن در روند پارلمان تاثیرگذار است. اگر استعفای نمایندگان جریان صدر نهایی و اجرایی شود، این امر منجر به انحلال پارلمان نمی‌شود، زیرا اصل۶۴ قانون اساسی تصریح می‌کند که انحلال مجلس با اکثریت آرا از ۳۲۹نماینده کنونی پارلمان میسر می‌شود. این اقدام باید از طریق درخواستی که به امضای یک‌‌سوم نمایندگان مجلس (۱۲۶نماینده کنونی) رسیده طرح شود. این به آن معناست که تصمیم استعفای صدری‌ها تاثیر قانونی ندارد، مگر اینکه اقدامات بعدی از سوی دیگر فراکسیون‌های پارلمانی در همین جهت، صورت گیرد؛ البته، انحلال پارلمان و رفتن به‌سوی انتخابات زودهنگام را به دنبال دارد.
 
ردپای استعمار در تحولات داخلی عراق
غماس با اشاره به اینکه ردپای کشورهای غربی و رژیم‌صهیونیستی در بی‌ثبات‌سازی عرصه سیاسی عراق دیده می‌شود، یادآور شد: قطعا دست خبیث بریتانیا در کار است. مطالعات تاریخی معاصر به‌وضوح نشان می‌دهد که بریتانیا با وجود تاریخ کثیف خود، جریان‌سازی‌های متعددی در کشورهای منطقه ازجمله عراق داشته است. غرب به دنبال این است که با بسته شدن فعالیت دفاتر گروه‌های مختلف سیاسی یا انحلال پارلمان، بغداد بار دیگر شاهد گسترش اعتراضات خیابانی باشد. نقشه خبیثانه‌ای که استعمار آن را دنبال می‌کند تا مانع توسعه و پیشروی عراق شوند.
 
استقبال از استعفای جریان صدر
 یکی از رهبران چارچوب هماهنگی شیعیان عراق از استعفای نمایندگان جریان صدر استقبال کرد. علی الفتلاوی، از رهبران چارچوب هماهنگی شیعیان عراق در واکنش به استعفای نمایندگان جریان صدر از پارلمان اظهار کرد: ما در این چارچوب هماهنگی به این دلیل که نخست‌وزیر سهم گروه شیعیان است با نمایندگان مستقل برای انتخاب شخصی جهت اداره دولت همکاری خواهیم کرد. ما مسوولیت آن را برعهده خواهیم داشت چراکه نامزد از میان ما که فراکسیون اکثریت هستیم، خواهد بود.
الفتلاوی گفت: درصورتی‌که استعفای نمایندگان جریان صدر نهایی شود و درخواست حضور جایگزین مطرح شود، ممکن است که بیشتر نامزدهای چارچوب هماهنگی شیعیان جایگزین نمایندگان جریان صدر شوند و این امر باعث افزایش تعداد نمایندگان چارچوب هماهنگی در پارلمان می‌شود.
وی در ادامه افزود: مقتدی صدر به نمایندگان ائتلاف «حاکمیت» و حزب دموکرات آزادی داد تا پس از کناره‌گیری جریان متبوعش از روند سیاسی، درباره سرنوشت‌شان تصمیم‌گیری کنند و این امر بدین معناست که امور در راستای دستیابی به یک راهکار سریع مذاکره با بقیه شرکا پیش می‌رود. الفتلاوی همچنین تاکید کرد: این اقدام برای جریان صدر، مسوولیت جدیدی را ایجاد خواهد کرد که آن نظارت مردمی است، یعنی آن‌ها حق دارند مردم را برای نظارت بر کار دولت بسیج کنند. اما اگر به‌طور کامل از روند سیاسی خارج نشوند و در پارلمان باقی بمانند و در تشکیل دولت مشارکت نکنند، این کارشان همان اپوزیسیون پارلمانی خواهد بود.
 
حلبوسی در اردن: انسداد سیاسی ادامه نخواهد یافت
این در حالی است که منابع خبری اعلام کردند که محمد الحلبوسی، رییس پارلمان عراق دیروز و در جریان یک سفر رسمی وارد اردن شد. وی در دیدار با همتای اردنی خود تقویت روابط دوجانبه، گسترش‌ همکاری‌ها و هماهنگی مشترک در تمامی زمینه‌ها به‌ویژه در سطوح سیاسی و اقتصادی میان دو کشور را مورد بحث و بررسی قرار داد. الحلبوسی پس از دیدار با همتای اردنی خود با عبدالله دوم، پادشاه اردن دیدار کرد و در یک نشست خبری با همتای اردنی خود با اشاره به اینکه نامزدهایی که با بیشترین رأی از راهیابی به پارلمان جدید ناکام مانده بودند، جایگزین نمایندگان مستعفی جریان صدر خواهند شد، گفت که انسداد سیاسی در کشور ادامه نخواهد یافت. رییس پارلمان عراق در ادامه تاکید کرد: «به تشکیل دولتی که خروجی‌های آن را نیروهای سیاسی متحمل شوند، ادامه خواهیم داد. ممکن است مراحل بعدی به‌سرعت پیش برود. نمایندگان جایگزین نمایندگان استعفایی فراکسیون صدر، نامزدهایی هستند که با بالاترین آرا در حوزه انتخاباتی خود، از ورود به پارلمان باز مانده بودند. در مرحله بعدی، این انسداد سیاسی ادامه نخواهد یافت. پس از استعفای نمایندگان صدر، تفاهمات متفاوتی حاصل خواهد شد.