پیام بورل

امیدواری وزیر خارجه به ازسرگیری مذاکرات
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه کشورمان دوم تیرماه در نشست خبری مشترک با همتای روس خود با اشاره به ارسال بسته پیشنهادی به آمریکا نسبت‌به ازسرگیری مذاکرت وین ابراز امیدواری کرد. وی درباره امیدواری امروزش نسبت‌به آینده مذاکرات، توضیح داد: قطار مذاکره برای لغو تحریم‌ها به ایستگاه‌های سخت و نزدیک به نقطه پایان خودش رسیده است و گاهی اوقات ایجاب می‌کند که توقف چندروزه یا توقف در یک ایستگاه خاص را در نظر بگیریم. گاهی این نیاز و درخواست طرف‌های مقابل مذاکره برای لغو تحریم‌ها بوده و گاهی اوقات ما برای جمع‌بندی و بازتعریف آخرین وضعیت گفت‌وگوها نیاز داشتیم که چند روزی توقف و مکث در مذاکرات ایجاد شود. وی ادامه داد: طرف‌های مقابل به‌صورت مشخص آمریکا و نماینده ارشد مذاکره‌کننده اتحادیه اروپا آقای بورل و آقای مورا به تلاش‌های خود برای بازگشت همه طرف‌ها به مذاکرات و ادامه مذاکرات ادامه می‌‌دهند. در ساعات گذشته، آقای باقری، مذاکره‌کننده ارشد ما در تماس مستمر با مورا بود و هم من با بورل. امیدواریم بتوانیم در آینده نزدیک ریل مذاکرات را که در مسیر درست خودش قرار دارد، مجددا این قطار را روی ریل در جریان و حرکت نگه داریم. امیرعبداللهیان تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به توافق خوب، قوی و پایدار جدی است و ما مسیر دیپلماسی را که مسیر درستی است، ادامه خواهیم داد و بار دیگر آمریکا را به واقع‌بینی برای رسیدن به مرحله نهایی مذاکرات دعوت می‌کنیم.
 
اولین سفر بورل به ایران در دولت سیزدهم
 برهمین اساس شب گذشته، «جوزپ بورل»، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران آمد. آقای بورل و انریکه مورا، معاون او طی چند ماه گذشته پیام‌‌هایی را میان تهران و واشنگتن رد و بدل کردند، بر همین اساس رسانه‌ها پیش‌بینی می‌کنند که احتمالا او پیامی از طرف آمریکا با خود خواهد آورد و به همین دلیل وزیر امورخارجه نیز نگاه مثبتی به آینده مذاکرات دارد. مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین از چندماه پیش دچار وقفه شد. دولت آمریکا از زمان آغاز این مذاکرات به‌جای پیشنهاد دادن ابتکارهای عملی برای پیشرفت گفت‌وگوها بارها تلاش کرده طرف‌های مختلف را به کند کردن روند مذاکرات و ایجاد مانع بر سر راه آن متهم کند.
 
مذاکرات زیر سایه روایتگری‌های غرب
 کشورهای غربی و به‌ویژه آمریکا در ماه‌های گذشته، بعد از وقفه در مذاکرات وین، به رویه همیشگی خود در متوسل شدن به عملیات‌های روانی و رسانه‌ای جهت مقصرنمایی ایران و سلب مسوولیت از خود روی آورده‌اند. این کشورها ابتدا با متصل کردن موضوع مذاکرات به جنگ اوکراین ادعا کردند که روسیه مانع پیشبرد گفت‌وگوها شده است. اما بعد از آنکه «سرگئی لاوروف»، وزیر امورخارجه روسیه در جریان سفر «حسین امیرعبداللهیان»، وزیر امورخارجه ایران تصریح کرد که موضوع درخواست ضمانت مسکو برای همکاری‌ با ایران پس از اجرای کامل برجام مانعی برای ادامه گفت‌وگوها نیست، کشورهای غربی به برجسته‌سازی یک موضوع ایران پرداخته و مدعی شدند درخواست تهران برای حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست تحریم، مذاکرات را به بن‌بست کشانده است؛ البته سکوت تیم مذاکره‌کننده ایران و عدم اطلاع‌رسانی شفاف و به‌موقع به افکارعمومی و رسانه‌های داخلی نیز به این روایتگری‌های غیرصحیح طرف غربی دامن زد و آنان توانستند در خلأ روایت ایرانی، روایت خود را به رسانه‌ها القا کنند. اما یکی از دلایل عدم انجام اقدامات لازم ازسوی طرف‌های آمریکایی در مذاکرات وین مخالفت‌های نماینده‌های کنگره با سیاست‌های دولت بایدن درخصوص برجام بوده است. ازجمله انتقادات این گروه از قانونگذاران آمریکایی این است که برجام به همه حوزه‌های اختلاف آمریکا با ایران ازجمله فعالیت‌های منطقه‌ای و برنامه موشکی ایران نمی‌پردازد.
 
دست پر بورل؟
 باوجوداین، طرف‌های غربی می‌دانند بهترین راه همان راه دیپلماسی و مذاکره است، همچنان‌که اخیرا نمایندگان اتحادیه اروپا به همراه نماینده آمریکا رایزنی‌های مفصلی درباره برجام داشتند و بعد از این رایزنی بود که خبر سفر بورل به ایران رسانه‌ای شد. «انریکه مورا»، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا شامگاه پنجشنبه از رایزنی «عمیق» با «رابرت مالی»، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران درباره برجام خبر داد. 

مورا در حساب کاربری خود در توییتر با انتشار تصویری از این جلسه نوشت: «شام در بروکسل با جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و رابرت مالی. گفت‌وگوی عمیقی درباره برجام و چشم‌اندازهای منطقه‌ای در خاورمیانه در سطح وسیع‌تر داشتیم. مالی بر عزم راسخ آمریکا برای بازگشت به توافق تاکید کرد.» حال باتوجه‌به پیشنهاد جدید ایران به آمریکا که اخیر امیرعبداللهیان از آن پرده برداشته است، بورل پیش از دیدار با رابرت مالی به ایران می‌آید و شاید جواب پیشنهاد ایران را با خود به همراه داشته باشد. تاجایی‌که حتی «دیمیتری زانچف»، سفیر اتحادیه اروپا در فلسطین اشغالی در مصاحبه با روزنامه صهیونیستی یدیعوت‌آحارونوت گفته است که «سرانجام با ایران بر سر برنامه هسته‌ای این کشور توافق حاصل خواهد شد.»

رایزنی های باقری در نروژ
البته به نظر می رسد سفر دو هفته پیش آقای علی باقری مذاکره کننده ارشد ایران به نروژ نیز بی ارتباط با مذاکرات وین نباشد همچنانکه دیدارهای غیر علنی او با مقامات اروپایی احتمالا در چارچوب مذاکرات وین بوده است و برخی از رسانه ها هم خبر داده اند که طرفهای اروپایی موفق شده اند شرایط و راه حل های وسط و میانه ای را میان ایران و آمریکا پیدا کنند.
با توجه به شرایط بین المللی حاکم و نیاز نوعی آرامش در بازار های انرژی جهان اروپایی ها هم تمایل دارند که هیچ تنشی در این شرایط به وجود نیاید، مخصوصا که آنها مطمئن هستند سفر آتی آقای بایدن به عربستان سعودی و اسرائیل آن خروجی ای که مطلوب جامعه بین المللی باشد را نخواهد داشت.  به این دلیل می توان توقع داشت که آقای بورل به همراه خود پیشنهادها و نظراتی از سوی آمریکا حمل کرده باشد که در صورت قبول از طرف ایران شاید به زودی به توافقی مکتوب یا نا مکتوب فیما بین همه اطراف در توافق هسته ای را شاهد باشیم.
 
دولت بایدن نیازمند توافق
 از سوی دیگر، در کنار تفکرات ضدایرانی برخی از جمهوری‌خواهان در آمریکا مانند معاون رییس‌جمهور سابق آمریکا که در لفاظی خود در میتینگ گروهک تروریستی منافقین از دولت بایدن خواست از مذاکره هسته‌ای با تهران خارج شود  اما   25رهبر مذهبی در آمریکا با صدور بیانیه‌ای از «جو بایدن»، رییس‌جمهور کشورشان خواسته‌اند به توافق هسته‌ای برجام بازگردد.
این بیانیه به ابتکار «کمیته دوستی قانون ملی» (FCNL) تهیه شده اما ائتلافی از سران ادیان و رؤسای سازمان‌های مذهبی از آن حمایت کرده‌اند. در این بیانیه آمده است: «ما قویا از دولت بایدن می‌خواهیم در میز مذاکرات باقی بماند و شجاعت انجام اقدامات شجاعانه برای صلح را داشته باشد.» در بخشی از این بیانیه به ضرورت رفع تحریم‌ها علیه مردم ایران هم اشاره شده است: «رفع تحریم‌های اقتصادی براساس برجام به اتمام رنج انسانی ایرانی‌های بی‌گناه که بار این بحران اقتصادی را به دوش کشیده‌اند و در حین پاندمی کووید۱۹ از داروها و تجهیزات حیاتی محروم ماندند، کمک خواهد کرد.» از سوی دیگر، مساله بحران انرژی و افزایش قیمت بنزین از موضوعات دیگری است که دولت آمریکا را برای توافق مصمم‌تر می‌سازد. بایدن در تلاش است تا انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره برای کاهش قیمت‌های تاریخی بنزین در آمریکا و نفت اروپا چاره کند. مجله آمریکایی نیوزویک خطاب به دولت بایدن نوشته است: هرچه زودتر راه مذاکره را هموار کند چراکه «ایران اعلام کرده اگر تحریم‌ها برداشته شوند، می‌تواند 3.8میلیون بشکه در روز نفت تولید کند و با جذب سرمایه‌های خارجی می‌توان این رقم را بیش‌ازپیش افزایش داد.» بنابراین امروز با این بحران انرژی تحریم‌های یکجانبه آمریکایی به اقدامی علیه این کشور و هم‌پیمانانش در اروپا تبدیل شده و هرچند این کشور با هدف کاهش درآمد، ایران را تحریم کرده اما این تحریم‌ها به یک چالش جدی برای کشورهای اروپایی و آمریکا مبدل شده است.
بنابراین، به اعتقاد کارشناسان، فشار افزایش قیمت بنزین بر معیشت مردم آمریکا و افزایش نارضایتی‌ها، به‌ناچار دولت بایدن را به‌سمت استفاده از ظرفیت نفت کشورهای تحریم‌شده برای کاهش قیمت نفت حرکت خواهد داد، به‌ویژه که با توجه به کاهش محبوبیت بایدن، دموکرات‌ها در انتخابات میان‌دوره‌ای نوامبر در سنا و مجلس نمایندگان با چالش جدی مواجه شده‌اند.