وقتی همه خواب بودند

افغانستان جغرافیای رنج‌هاست و مردم این کشور در چهار دهه گذشته به‌دلایلی مختلف، تلخی زندگی را تجربه کرده‌اند؛ چه آن روزها که آتش جنگ خانه آن‌ها را سوزاند و چه امروز که آوار زلزله بر سر مردم شرق افغانستان ریخته و وسعت رنج و ویرانی آن‌قدر زیاد است که انسان هاج‌وواج می‌ماند. مقامات محلی طالبان در ولایت‌های «پکتیا» و «خوست» در شرق افغانستان می‌گویند که زلزله 1/6ریشتری بامداد چهارشنبه اول تیرماه جان نزدیک به هزار نفر را گرفته و 1500 زخمی برجای گذاشته است. 
همچنین، اداره هماهنگی کمک‌های بشری سازمان ملل می‌گوید که فقط در ولسوالی (شهرستان) «گیان» پکتیا حدود ۱۵۰۰ خانه تخریب شده و حال بسیاری از زخمی‌های زلزله وخیم است. در همین حال، نهادهای امدادرسان بین‌المللی درباره احتمال شیوع بیماری «وبا» بعد از زلزله ابراز نگرانی کرده‌اند. 
وضعیت خاص جغرافیایی منطقه و ساختمان‌های ناایمن در کنار ساعت بد وقوع زلزله مهم‌ترین دلیل زیادبودن تلفات است. جمهوری اسلامی ایران از همان ساعات اول امدادرسانی در کنار مردم زلزله‌زده افغانستان ایستاد. رئیس‌جمهور ایران پنجشنبه‌شب در نشست خبری خود در استان خراسان‌شمالی با اشاره به وقوع زمین‌لرزه در افغانستان، به استان‌های مرزی دستور داد هرگونه مساعدت لازم را برای مردم زلزله‌زده افغانستان انجام دهند و این را در دستورکار قرار دهند. 
همچنین، از مجموعه‌های هلال‌احمر و وزارت بهداشت خواست برای کمک به مردم زلزله‌زده افغانستانی همکاری کنند. در همین حال، مجید تخت‌روانچی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل، در نشست شورای امنیت که با موضوع افغانستان برگزار شد، گفت: «تاکنون دو محموله هواپیمای کمک‌های بشردوستانه به مناطق زلزله‌زده فرستاده‌ایم.»  همچنین، جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران با اعزام گروهی هجده‌نفری برای کمک به زلزله‌زدگان افغانستان با اعلام شماره‌حساب، از مردم خواست به همسایه شرقی کمک کنند. شهرداری تهران هم از آمادگی‌اش برای کمک به مردم زلزله‌زده افغانستان خبر داده است. 
عکس‌ها و ویدئوهای ناراحت‌کننده‌ای که از مناطق زلزله‌زده افغانستان در فضای مجازی منتشر شده است، دل هر انسانی را به درد می‌آورد. مردم رنج‌کشیده افغانستان درحالی‌که بیش از چهار دهه است در آتش جنگ و ناامنی می‌سوزند، حالا گرفتار بلای زلزله هستند و امروز همان روزی است که به‌قول سعدی «چو عضوی به درد آورد روزگار/ دگر عضوها را نماند قرار»، جمهوری اسلامی ایران با اقداماتی که بعد از سقوط دولت اشرف غنی برای مردم افغانستان انجام داده است، ثابت کرد که «طرفدار ملت افغانستان» است و رنج همسایه را رنج خود می‌داند. زلزله ویرانگر افغانستان واکنش‌های زیادی هم در فضای مجازی به‌همراه داشته است و کاربران ایرانی با انتشار توئیت، پست و استوری با مردم رنج‌کشیده افغانستان ابراز همدردی کرده‌اند. سیدابوطالب مظفری، شاعر و پژوهشگر نام‌آشنای افغانستانی، نیز در شعری که پس از زلزله سروده است، می‌گوید: 

در بامیانت برف تابستان/خشم زمین در جان پکتیا
از آسمانت ژاله طالب/هرچه زمین و آسمان دارد
روی سر تو ریخته یکجا/ای خاک آفت‌دیده دنیا

مردی در شهرستان «برمل» ولایت پکتیا هفده عضو خانواده‌اش را در این زلزله که در شصت سال گذشته در افغانستان بی‌سابقه بوده، از دست داده است. رنج، رنج است، اما انگار قرار است که مردم افغانستان رنج‌های عمیقی را تجربه کنند؛ رنج‌هایی که هرکدا‌م شان به‌تنهایی آدم را از پا در می‌آورد.