شهر آفتاب یا مصلی؟

ناشران در این نمایشگاه در یک درگاه ثبت‌نام می‌کنند و هر ناشر مجاز است با توجه به ضوابط و مقررات نمایشگاه در هر دو شکل نمایشگاهی(فیزیکی و مجازی) یا صرفا در شکل مجازی شرکت کند؛ موضوعی که طی یک هفته اخیر درخصوص نمایشگاه کتاب رسانه‌ای شده است، محل برگزاری نمایشگاه کتاب است که برخلاف ادعای رسانه‌ای آن، خبرسازی است که به وجود آمده؛ چراکه وزارت ارشاد به‌عنوان بانی برگزارکننده این امر، از 6ماه گذشته با انجام کارشناسی‌های صورت‌گرفته، مصلی را به‌عنوان محل برگزاری نمایشگاه معرفی کرده بود.

پایان چشم‌انتظاری‌ها بعد از دو سال
نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای فرهنگی ایران، هرساله در اردیبهشت‌ماه برگزار می‌شود اما با شرایطی که کرونا به وجود آورد و باعث تعطیلی بسیاری از فعالیت‌ها و رویدادهای مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ازجمله جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها و بسته شدن سینماها، سالن‌های تئاتر، کنسرت‌ها و کتابفروشی‌ها شد، نمایشگاه کتاب نیز از این قافله جا نماند و دو سال از برگزاری فیزیکی محروم شد.
 حالا بعد از گذشت دو سال که نمایشگاه کتاب به‌صورت مجازی برگزار می‌شد، با کاهش تلفات کرونایی و واکسیناسیون عمومی شهروندان، امکان برگزاری فیزیکی آن در اردیبهشت‌ماه سال1401 محقق شد؛ البته ناگفته نماند که در این دوره از نمایشگاه کتاب، ناشران بخش مجازی هم می‌توانند همزمان در بخش فیزیکی حضور داشته باشند.
 
تصمیم‌های دقیقه نودی؟!
«سی‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران» از بیست‌ویکم تا سی‌ویکم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ به‌صورت فیزیکی در مصلای امام‌خمینی(ره) و به‌صورت مجازی در سامانه ketab.ir برگزار می‌شود؛ یعنی تنها چند روز تا برگزاری نمایشگاه کتاب 
باقی مانده اما نکته‌ای که وجود دارد این است که تا 25فروردین‌ماه(یعنی 6روز قبل از افتتاحیه نمایشگاه) با اخباری که درخصوص برگزاری نمایشگاه کتاب منتشر می‌شد، اینطور برداشت می‌شد که برنامه‌ریزی‌های لازم در‌باره محل برگزاری نمایشگاه صورت نگرفته است اما گویا این برداشت ناشی از خبرسازی‌ها بود، چراکه وزارت ارشاد که مسوول برگزاری و قوه مجریه نمایشگاه است، از 6ماه پیش محل برگزاری نمایشگاه را مصلی اعلام کرد و اخبار منتشرشده، توییت‌هایی بود که ازسوی دستیار رسانه‌ای و سخنگوی شهردار تهران در فضای مجازی منتشر شد. رضا سیفی، دستیار رسانه‌ای شهردار تهران در صفحه شخصی خود طی توییتی نوشت: «شهرداری تهران در جلسه امروز شورای عالی ترافیک اعلام کرد آمادگی برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب در مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب را دارد. اعضای جلسه هم بر این موضوع اتفاق‌نظر داشتند.» در روز پنجشنبه  25فروردین عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران نیز در پیامی توییتری درباره محل برگزاری نمایشگاه کتاب سال جاری نوشت: «نمایشگاه کتاب امسال در مصلای تهران برگزار خواهد شد و شهرداری تهران نیز به امید خدا با همه توان در کنار وزارت ارشاد، خادم اصحاب فرهنگ و مردم عزیز خواهد بود. درعین‌حال تلاش می‌کنیم با تمهید بهترین امکانات، زمینه انتقال این رخداد بزرگ فرهنگی را از سال۱۴۰۲ به شهرآفتاب فراهم کنیم.»
 
مردم نمی‌توانند به شهر آفتاب بیایند
طی گفت‌وگویی که با محمد شیخلر، عضو انتشارات «صهبا» داشتیم درخصوص مزایا و دسترسی مصلی برای برگزاری نمایشگاه کتاب گفت و آن را با شهرآفتاب مقایسه کرد: مصلی در مرکز شهر تهران واقع شده است و از همه جای تهران می‌توان با زمان کمتری به مصلی رسید، درحالی‌که این مسیر برای شهرآفتاب بین پنج تا 6برابر است. مصلی دو تا خط مترو دارد با دو ایستگاه مجزا؛ یک خط غربی_شرقی و یک خط شمالی_جنوبی، اما برای شهرآفتاب در انتها یک خط وجود دارد که قطار به آنجا نمی‌رود و یک ایستگاه.
شما خانواده‌ای را در نظر بگیرید که موتورسوار باشد و بخواهد برای رسیدن به شهرآفتاب با موتور برود، طبیعتا باید وارد اتوبان خلیج‌فارس شوند که منطقه ناامنی است و اگر این خانواده بخواهد با خودرو به مجموعه شهر آفتاب بروند، ناچار هستند برای پارک خودرو آن را در مزرعه گندم مردم بگذارد و برای رسیدن به محل برگزاری نمایشگاه، حدود 50دقیقه پیاده‌روی کنند که احتمال حمله سگ‌های ولگرد نیز زیاد است و این موارد ازجمله تجربیات شخصی بنده است که در جریان آخرین برگزاری نمایشگاه در شهرآفتاب با آن مواجه شدم و افراد دیگر هم با این مشکلات روبه‌رو بودند اما این مسائل در مصلی وجود ندارد؛ چه زمانی‌که شما قصد رفتن به نمایشگاه با وسیله نقلیه شخصی نظیر موتور و خودرو را داشته باشید و چه قصد رفتن به نمایشگاه با وسیله‌نقلیه عمومی نظیر مترو، اتوبوس یا اسنپ را داشته باشید.

شیخلر در ادامه از حیث امکاناتی که در مصلی و شهرآفتاب وجود دارد نیز توضیحاتی ارائه داد: در مصلی امکاناتی نظیر سرویس بهداشتی، نمازخانه و غرفه‌هایی برای توزیع غذا وجود دارد که این امکانات در شهرآفتاب وجود ندارد؛ گرچه وجود چنین امکاناتی در محیط نمایشگاه منتقدان خاص خودش را دارد اما مساله‌ای که وجود دارد این است که چنین امکاناتی در محوطه نمایشگاه لازمه آن است، چراکه بسیاری از بازدیدکنندگان ساعت‌ها در محیط نمایشگاه حضور دارند و طبیعتا به چنین فضاهایی نیاز پیدا می‌کنند.
 محمد شیخلر به‌عنوان یک غرفه‌دار در نمایشگاه می‌گوید: سالی که در شهرآفتاب حضور داشتیم، باران بارید و لحظاتی هم که بارش باران وجود نداشت، رطوبت به‌حدی زیاد بود که تمام کتاب‌های داخل غرفه‌ها دفرمه شدند و تاب برداشتند اما چنین مشکلاتی را در مصلی نداریم، چون در مصلی سقف‌های بتنی وجود دارد. نور از موضوعات دیگری است که برای غرفه‌دار از اهمیت بالایی برخوردار است. مساله نور در غرفه‌های مصلی تامین شده اما در شهرآفتاب به این مساله پرداخته نشده است. شاید هم گفته شود که این مساله، موضوع چندان مهمی نیست اما واقعیت این است که این امر برای یک غرفه‌دار مهم است.
او در پایان افزود: فروش کتاب‌های ما، در سالی که نمایشگاه کتاب در شهرآفتاب برگزار شد، کمتر از نصف شد و در سال1398 که نمایشگاه کتاب به مصلی برگشت، ما مجدد مثل سابق پیک فروش داشتیم و دلیل این موضوع چیزی نبود جز اینکه مردم نمی‌توانستند به شهرآفتاب بیایند.
 
باید به فکر چاره بود
مساله‌ای که وجود دارد این است که برای پروژه‌ شهرآفتاب که به گفته مسوولان برای ساخت فقط 25درصد از آن 1300میلیارد تومان هزینه شد و گفته می‌شود برای نگهداشت آن سالانه 22میلیارد صرف می‌شود و عملا بدون استفاده مانده است، نباید با وجود سوءمدیریت‌هایی که در این عرصه دیده می‌شود، به‌جای استهلاکی که بر ساختمان و محوطه این مجموعه وارد می‌شود، فکر تازه‌ای کرد که از این مجموعه با مساحت 135هکتار، بهره‌برداری دیگری داشت؟ مجموعه‌ای است که خارج از شهر تهران واقع شده و دارای امکانات، تاسیسات و تجهیزات کم‌نظیری است و می‌توان از آن برای برگزاری مناسبت‌های مختلف استفاده کرد. در این مجموعه سالن‌‌های سه‌قلو با 25هزار مترمربع فضای نمایشگاهی، سالن ملل با 9هزار مترمربع فضای نمایشگاهی، فضای سبز با مساحت 52هزار مترمربع، میدان آب با مساحت 32هزار مترمربع، پارکینگ با ظرفیت 10هزار فضای پارک خودرو، سالن‌های سمینار، میدان مرکزی و چهارباغ، موتورخانه‌ها و راه‌های ارتباطی وجود دارد.