«طرح صیانت» بر گشت خورد

مخالفت تعدادی از نمایندگان با طرح صیانت از نخستین روز، نشان داد که برخلاف تصور رایج، یکصدایی در مجلس حاکم نیست و تندروها و میانه‌روها، مسیر متفاوتی را در پیش دارند. پرداختن به طرح صیانت در ابتدای کار خود با انتقاد اصولگراهای میانه و نزدیک به نواصولگرایی مواجه شد و بسیاری از آن‌ها مسائل دیگر را اولویت‌دار دانسته و پرداختن به این موضوع در آستانه تغییر دولت را حاشیه‌سازی برای مجلس تلقی می‌کردند.

 طرح صیانت در جلسه علنی چهارشنبه 6مرداد 1400، با 121رأی موافق براساس اصل85 قانون اساسی در کمیسیونی ویژه تصویب و بررسی شد و قرار است مصوباتش به‌طور مستقیم و بدون ارائه در صحن علنی برای اعلام نظر به شورای نگهبان ارسال ‌شود. تعدادی از نمایندگان درصدد برآمدند برای لغو رسیدگی، طبق اصل85 و در کمیسیون ویژه اقدامی انجام دهند و در نامه‌ای به محمدباقر قالیباف، رییس مجلس یازدهم ایران درخواست برگرداندن طرح به صحن را روز یکشنبه 17مرداد اعلام کردند.
برای بازگرداندن طرح به صحن حداقل باید 15امضا جمع‌آوری می‌شد که این اتفاق به‌سرعت افتاد. درنهایت تقاضای عده‌ای از نمایندگان درباره لغو رسیدگی به طرح صیانت طبق اصل85 قانون اساسی براساس اجرای تبصره2 ماده167 آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، در دستورکار جلسه علنی مجلس قرار گرفت. در جلسه علنی مجلس درباره این طرح رأی‌گیری شد که نمایندگان با 130رأی موافق و 121رأی مخالف با لغو بررسی این طرح طبق اصل۸۵ قانون اساسی موافقت نکردند. 130رأی موافق برای خارج شدن طرح از اصل85 و بررسی در صحن مجلس بیانگر دو نگاه متفاوت در مجلس است که از ابتدای تشکیل وجود داشته است. برخی نمایندگان نزدیک به  یک طیف رادیکال با طراحی، مسیر خود را که از روز ابتدای تشکیل مجلس هم مشخص بود، در پیش گرفتند.
تکثر مخالفان اصل85 شدن طرح صیانت در مجلس
  همانطورکه شرح آن رفت این طرح و شیوه رسیدگی به آن نه‌تنها در میان مردم و نخبگان با انتقادهایی مواجه شد، بلکه نمایندگان مجلس نیز نسبت‌به آن، موضع واحدی ندارند. جلیل رحیمی‌جهان‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران نیز ایرادی قانونی به روند بررسی طرح گرفت و تاکید کرد: طرح صیانت فضای مجازی غیرکارشناسی و چالش‌زاست؛ اولویت کشور واکسن و مساله معیشت است، نه اینترنت. مجتبی توانگر در جلسه علنی 19مرداد مجلس به‌عنوان نماینده متقاضیان درخواست لغو طرح، گفت: طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی از یکسو طرحی ناپخته و ناقص است و ازسویی ‌دیگر، زندگی، آموزش، اطلاع‌رسانی و کسب‌وکار بخش قابل‌توجهی از ملت را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. درخواست نمایندگان با سیاه‌نمایی‌های دشمنان تفاوت دارد و مساله‌ای فنی و تخصصی است.
کمیسیون مشترک طرح صیانت که متولی این امر به حساب 
می آید حالا جلسات متفاوتی را داشته است. در هفتمین نشست کمیسیون که 24آبان برگزار شد، نمایندگان بخش دولتی و خصوصی در کمیسیون مشترک طرح صیانت اعلام کردند که به‌دلیل تحریم‌ها ایران را نباید با ترکیه و آلمان مقایسه کرد و باید دید آیا از لحاظ فنی نیز امکان پیاده‌سازی این قوانین وجود دارد یا خیر؟ ازسوی‌دیگر که وزارت ارتباطات دغدغه جایگاه بخش خصوصی و کارآفرین‌ها را در طرح صیانت دارد و معتقد است این طرح به‌دور از واقعیت‌های صنعت و حوزه کسب‌وکارهای دیجیتال نگاشته شده است.رضا تقی‌پور، رییس کمیسیون در این جلسه با بیان اینکه فضای مجازی می‌تواند روشنگر باشد، گفت: پتانسیل بالایی برای کسب‌وکارهای دیجیتال در کشور وجود دارد که ما باید با قانون‌گذاری صحیح این مسیر را برای آن‌ها هموار کنیم. پلتفرم‌های داخلی ما می‌توانند در سطح منطقه بدرخشند.  باید به‌نحوی فضا را برای کسب‌وکارها باز کرده تا حتی مهاجرت معکوس رخ دهد. ایرانی‌ها در گوگل، آمازون و مایکروسافت فعال هستند و قطعا اگر فضا در ایران ایجاد شود آن‌ها به کشور بازمی‌گردند و پلتفرمی بهتر از این‌ها در ایران ایجاد خواهد شد.
 
برگشت طرح صیانت به مرکز پژوهش‌ها
 درنهایت روز گذشته با رای اعضای کمیسیون مشترک صیانت (حمایت از کاربران در فضای مجازی)، این طرح به مرکز پژوهش‌های مجلس برگشت خورد تا مواد آن براساس نظرات کارشناسان و صاحب‌نظران اصلاح شود. در جریان جلسه گذشته کمیسیون طرح صیانت اعلام شد که وزیر ارتباطات در نامه‌ای خواستار اصلاح برخی مواد طرح شده است.شنیده‌ها حاکی از این است که این فرایند با پیگیری محمدباقر قالیباف، رییس مجلس انجام شده و در پیش‌نویس پیشنهادات دولت نیز مباحث مربوط به اینستاگرام و پلتفرم‌های پرمخاطب تغییرات جدی دارد. رییس مجلس در همان زمان نیز در توییتی در پاسخ به سیاه‌نمایی‌ها علیه مجلس تاکید کرده بود که هیچ طرحی درحال‌حاضر تصویب نشده و مجلس صرفا به آغاز بررسی طرح رأی داده است. طرح در کمیسیونی از منتخبان کمیسیون‌ها به‌صورت علنی و شفاف بررسی خواهد شد. عمده ادعاها درباره طرح خلاف واقع است. مسدودسازی اینستاگرام و واتساپ برنامه مجلس نیست و طرح درخصوص این پلتفرم‌های پرکاربرد باید اصلاح شود.مواضع مشخص رییس مجلس درخصوص طرح پرحاشیه مجلس یازدهم حالا بیش از هر زمانی مشخص شده است و پیگیری‌های دقیق قالیباف در این خصوص برکسی پوشیده نیست. لطف‌الله سیاهکلی نیز روز گذشته درباره مصوبات روز گذشته کمیسیون طرح حمایت از کاربران فضای مجازی و خدمات پایه کاربردی گفت: با رأی اعضای کمیسیون مشترک قرار شد طرح حمایت از کاربران به مرکز پژوهش‌های مجلس ارجاع شود تا نظرات و پیشنهادات وزارت ارتباطات نیز در طرح لحاظ شود.سخنگوی کمیسیون مشترک طرح حمایت از کاربران فضای مجازی افزود: پس از آن کار کارشناسی و بررسی‌های لازم در زمینه طرح حمایت با توجه به پیشنهادات دولت انجام و انطباق لازم صورت می‌گیرد. وی درباره مدت زمان بررسی طرح در مرکز پژوهش‌ها نیز گفت: بررسی‌های مرکز پژوهش‌ها ظرف مدت ۱۰روز انجام و پس از آن طرح نهایی به کمیسیون مشترک ارجاع داده می‌شود تا جهت قانونگذاری اقدامات لازم صورت گیرد.
سیاهکلی افزود: نمایندگان و اعضای کمیسیون مشترک نیز می‌توانند در فرایند بررسی در مرکز پژوهش‌های مجلس حضور داشته باشند. خروجی مرکز پژوهش‌های مجلس درباره طرح، جایگزین طرح فعلی می‌شود.