گزارش «صبح‌نو» از انتقاد رهبر انقلاب به محتوای بی‌منفعت کتاب‌های درسی
ضرورت جراحی عمیق
محتوای کتب درسی یکی از موضوعاتی که همیشه مورد انتقاد کارشناسان قرار گرفته است. تاکید بر حفظیاتی که به‌سرعت از ذهن می‌روند، کسل‌کننده و خسته‌کننده بدون تاثیر عمیق بر دانش‌آموزان تا سبب شود استعدادهای آن شکوفا شده و درعین‌حال نسبت‌به محیطی که در آن زندگی می‌کنند، آگاه شوند؛ ازجمله نقدهایی است که به محتوای کتاب‌های درسی شده است.
مقام معظم رهبری در دیدار صدها تن از معلمان و فرهنگیان، در این زمینه فرمودند: بعضی مطالب در برنامه درسی کنونی، صرفا محفوظاتی است که بدون هیچ سودی برای حال یا آینده دانش‌آموزان به ذهن آن‌ها سرازیر می‌شود که باید این موارد شناسایی و از آموزش‌ها حذف شوند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تاکید بر اختصاص ساعاتی به آموزش‌های مهارتی به‌جای مطالب غیرنافع گفتند: مسائلی همچون سبک زندگی اسلامی، تعاون و همکاری اجتماعی، مطالعه و تحقیق، فعالیت‌های جهادی، مبارزه با آسیب‌های اجتماعی و نظم و قانون‌گرایی ازجمله مهارت‌هایی است که باید در مدرسه آموزش داده و از دوران کودکی و نوجوانی در افراد نهادینه شود.
ایشان میزان تحقق سند تحول آموزشوپرورش را خرسندکننده ندانستند و گفتند: با گذشت بیش از ۱۰سال از تنظیم سند و رفت‌وآمد وزیران متعدد که البته این تعدد مدیریت‌ها نیز نوعی آسیب و آفت است، به این سند به‌عنوان یک مجموعه کامل و به‌هم‌پیوسته عمل نشده است.
رهبر انقلاب اسلامی افزودند: اگر سند به اصلاح و تکمیل نیاز دارد، مسوولان این کار را انجام دهند، ضمن اینکه برای سنجش پیشرفت سند نیز باید شاخص‌های کمی معین شود.
ایشان تاکید کردند: ما از لحاظ تصمیم خوب و قانون خوب و سند خوب هیچ کمبودی نداریم. در کشور هر چه دل‌تان بخواهد ما تصمیم‌های خوب و سندهای خوب و مانند این‌ها داریم. آنی که مهم است، این است که به این تصمیم‌ها عمل بشود. این را دنبال کنید. ایجاد قرارگاه کار آسانی است، لکن ادامه کار این قرارگاه‌ها و خروجی آن‌ها خیلی مهم است. بروید دنبال عمل جدی و مجاهدانه رهبر انقلاب گفتند: الان در دبیرستان‌های ما و شاید در دبستان‌های ما دانش‌هایی تدریس می‌شود که هیچ فایده‌ای به حال امروز و آینده این دانش‌آموز ندارد. یک چیزهایی است که ذهنیاتی است که یادشان هم می‌رود. در هیچ مساله زندگی به این‌ها کمک نمی‌کند در پیشرفت علم به این‌ها کمک نمی‌کند، این‌ها را شناسایی کنید و حذف کنید. علم نافع آن علمی است که بتواند استعداد جوان و نوجوان را شکوفا کند. استعداد او را شناسایی کند. آن را در جهت استعداد خودش رشد بدهد. آن استعداد را شکوفا کند. این‌ها علم نافع است.
به گفته ایشان؛ بچه‌ها ارزش مقاوم بودن را بفهمند. اینکه یک ملت اجزایش اجزای مقاومی هستند، مقاوم یعنی چه؟ یعنی در مقابل باج‌گیری عقب‌نشینی نمی‌کنند، در مقابل حمله به خودشان نمی‌لرزند، در مقابل زورگویی کوتاه نمی‌آیند، اکسیر علاج مشکلات کشور این است؛ احساس مقاومت، روحیه مقاومت، باید یک ملت بتواند در مقابل زورگویی‌ها مقاومت بکند این را باید یاد بگیریم، از بچگی از نوجوانی این باید در ما نهادینه بشود.
بازنگری در محتوای آموزشی با حذف «حفظیات» در درس‌ها
بعد از سخنان مقام معظم رهبری، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزشوپرورش از تشکیل جلسه‌ای با هدف حذف حفظیات در درس‌ها خبر داد و گفت: قرار است با بررسی‌های لازم، محتوا و برنامه درسی فعلی مورد بازنگری و بررسی مجدد قرار گیرد.
دکتر محمدمهدی کاظمی درباره دیدار جمعی از معلمان و فرهنگیان با رهبر انقلاب با بیان اینکه سازمان پژوهش مسوول اصلی برنامه‌ریزی برای پرهیز از حافظه‌محوری است، عنوان کرد: معاونت‌های آموزشی نیز در این راستا باید برنامه‌ریزی لازم را داشته باشند تا کتاب‌های درسی به‌گونه‌ای تالیف شوند که دانش‌آموزان مجبور به حفظ کردن محتواهایی که ثمر زیادی برای آن‌ها در زندگی ندارد، نباشند.
او که در یک برنامه رادیویی به‌صورت تلفنی گفت‌وگو می‌کرد، ضمن اشاره به سند تحول بنیادین آموزشوپرورش اظهار کرد: در چرخش‌های تحولی که در سند تحول بنیادین آمده، موضوع پرهیز از حافظه‌محوری مورد تاکید قرار گرفته است و درحال‌حاضر آموزشوپرورش با این رویکرد که بتوانند در راستای کاهش حافظه‌محوری و توجه به مهارت‌ها برنامه‌ریزی کند، در حال فعالیت است.
کاظمی با اشاره به تاکیدات رهبر معظم انقلاب بر استفاده از ظرفیت آموزشوپرورش برای تاثیرگذاری بر دانش‌آموزان در حوزه آرمان‌های انقلاب گفت: مخاطبان مدارس در سنینی هستند که آنچه را یاد می‌گیرند تا آخر عمر خود فراموش نمی‌کنند.
او اضافه کرد: باتوجه‌به نگاه تمدن نوین اسلامی و شکوفایی اسلامی که مدنظر قرار دارد، زیرساخت ایجاد این تمدن همین نیروی انسانی است. رهبر انقلاب در دیدار با معلمان ویژگی‌های نیروی انسانی را تبیین و تاکید کردند که آموزشوپرورش در این 12سال بهترین فرصت را دارد که استفاده و ارزش‌های انقلابی و اسلامی را در دانش‌آموزان نهادینه کند.
وی رسالت آموزشوپرورش در تربیت نیروی انسانی برای آینده کشور را بسیار سنگین توصیف و بیان کرد: این وزارت‌خانه با برنامه‌ریزی‌هایی که در حوزه‌های آموزشوپرورش انجام می‌دهد، می‌تواند این هدف بسیار مهم را محقق کند.
معلمان در تدوین کتب درسی سهیم باشند
محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس آموزشی با انتقاد به محتوای سنگین کتب درسی به «صبح‌نو» می‌گوید: یکی از نکات مهم در بحث محتوای کتب درسی این است که معلمان در تدوین سهمی ندارند، شاید باشد کتاب‌های محدودی که برخی معلمان هم هستند اما سهم‌شان بسیار محدود است. محتوا بسیار از فضای کلاس، جامعه و ذهن معلم به دور است.
او ادامه می‌دهد: این بی‌توجهی به نظر معلمان در نگارش کتب درسی یعنی نادیده گرفتن ذی‌نفعان آموزشی. ذی‌نفعانی که از یک سو با نحوه آموزش دادن این محتوا درگیرند و از سوی دیگر با یاد گرفتن این محتوا، به اضافه اینکه با جرات می‌توان گفت بخش زیادی از این محتوا مورد استفاده زندگی آن‌ها در زندگی نیست، محتوایی است که به‌اجبار حفظ کرده و بعد از امتحان هم آن را به دور می‌اندازند. این کارشناس آموزشی تاکید می‌کند: بچه‌ها باید یاد بگیرند که در فضایی که این روزها بیشتر با آن دست به گریبان هستند چگونه تعامل کنند. فضای مجازی الان بیشترین سهم را در زندگی دانش‌آموزان دارد. به جای اینکه به فکر محدودسازی باشیم باید به آن‌ها بگوییم در این فضا چگونه رفتار کرده و محتوایی را که می‌بینند و می‌شنوند مدیریت کنند. باید بچه‌ها یاد بگیرند ارتباط با جامعه را که این موضوع از خودشناسی آغاز می‌شود. خودشناسی هم سبب بروز استعداد می‌شود. درحال‌حاضر نه دانش‌آموزان و نه معلمان از محتوا راضی نیستند.
ارسال نظر