به من گفتید ساکت شو، حالا بیانیه می دهید

یکی از عوامل تولید زن با انتشار جزئیاتی از شرب خمر یکی از بازیگران مرد در پشت‌صحنه تولید یک فیلم که منجر به هتک حرمت و فساد اخلاقی به زنان شده بود، خبرساز شد. این در حالی است که در سا‌ل‌های گذشته جنبش‌هایی از زنان بازیگر هالیوود به راه افتاده بود که در این جنبش‌ها زنان نسبت‌به هتک‌حرمت‌هایی که به حقوق آنان در سینما وارد می‌شود، معترض بودند و از این طریق موج‌های پرسروصدایی را به راه انداختند.
از طرفی در سال‌های قبل در سینمای ایران نیز خبرهای غیررسمی بسیار زیادی درخصوص تعرضاتی که نسبت‌به زنان سینماگر وارد می‌شود، منتشر می‌شد که هیچ‌گاه تایید نمی‌شد، تا اینکه پس از خبر اخیر، جمع قابل‌توجهی از سینماگران سرشناس در اعتراض به خشونت علیه زنان در سینما بیانیه‌ای صادر کردند تا ضمن اعلام جزئیاتی از وضعیت نامساعد فعالیت زنان در سینما تقاضای تشکیل کمیته‌ای مستقل در 
خانه سینما برای رسیدگی به این روایت‌ها را مطرح کنند.
 
بیانیه زنان سینماگر در واکنش 
به افشاگری‌های اخیر
در ماه‌های گذشته، زنان در بستری که توسط خود 
طی جنبشی علیه خشونت جنسی فراهم کردند، روایت‌هایی حاکی از آزارگری و اعمال قدرت بر زنان در محیط سینما را منتشر کردند. گزارش‌هایی که نشان می‌دهد هر فرد صاحب قدرت و شهرت در سازوکار سینمای ایران از موقعیت خود برای قلدری، تهدید، توهین، تحقیر و تعرض به زنان بهره‌برداری می‌کند، بی‌آنکه نهادهای قانونی، خانه سینما، سینماگران و منتقدان آن‌ها را وادار به پاسخگویی و پذیرش مسوولیت کارشان کنند. ما زنان دست‌اندرکار سینما اینجا به مدد این همبستگی اعلام می‌کنیم: هرگونه خشونت، آزار و باج‌گیری جنسی در محیط کار از نظر ما محکوم است و برای توقف آن خواستار عواقب قانونی جدی برای متخلفان هستیم. همچنین نابرابری جنسی موجود در سینمای ایران و فقدان نظارتی که عرصه را برای زیاده‌خواهی و دست‌درازی افراد در جایگاه قدرت گشوده است، محکوم می‌‌کنیم.
به جامعه‌ سینمای ایران درمورد شدت گستردگی این آزارها علیه زنان هشدار می‌دهیم؛ آزارهایی که علی‌رغم آشکار بودن‌شان در تمام این سال‌ها نادیده 
گرفته شده‌اند. در روایت‌هایی که از تجربه‌های دردناک زنان در سینمای ایران منتشر شده، انواع آزارهایی که زیر چتر خشونت جنسی قرار می‌گیرند مطرح شده؛ ازجمله هتک حرکت با الفاظ جنسی و جنسیت‌زده، سوءاستفاده از سکوت و تحمل افراد با گروگان گرفتن حق کار و دستمزد، اعمال خشونت جنسی به‌وسیله تهدید موقعیت کاری قربانی، تماس‌های بدنی ناخواسته، اصرار و اجبار به عمل جنسی و درنهایت خشونت جسمی و تجاوز. آنچه به‌شکل روشنی خودنمایی می‌کند، سیستماتیک بودن این خشونت‌هاست. نه‌تنها ساز‌و‌کاری برای بازداشتن فرد صاحب قدرت از ارتکاب خشونت وجود ندارد، بلکه در یک توافق نانوشته اعمال خشونت بر زنان در محیط کاری عادی‌سازی شده و هیچ عواقب جدی‌ای متوجه خشونت‌گر نیست و آزارگران از شهرت و اعتباری که ازسوی طرفداران‌شان به دست آمده، هیچ ترسی از دست بردن به این جرایم ندارند.
 
تازه یادتان افتاده بیانیه بدهید؟
پس از انتشار این بیانیه، چیستا یثربی، نویسنده بعد از 15سال، سکوت خود را شکست و در اعتراض به بازیگرانی که در این سال‌ها سکوت اختیار کرده بودند، واکنش تند نشان داد و آن‌ها را فرصت‌طلب خطاب کرد. به گزارش کافه‌سینما، یثربی نوشت: «یک مشت دروغگوی ترسوی موقعیت‌طلب! چطور اکنون، جرات پیدا کردید؟ ولی آن موقع به من گفتید: «خفه شو!» و آن مرحومه خانه سینما گفت: «حرف بزنی؛ خودم ساکتت می‌کنم!» من حرف دارم و می‌زنم. 15سال با وحشت، پنیک و استرس زندگی کردم و شما صیغه شدید! جایزه فجر گرفتید. به‌عنوان خانم باوقار، متین و خوش‌حجاب سینما از شما یاد شد! روح‌تان و جسم‌تان را فروختید و مرا مجنون جلوه دادید و پولدار شدید! 15سال در وحشت، زیستم؛ با ocd حاد فرزندم را بزرگ کردم و همکاران روانپزشکم با دارو و صحبت کمکم کردند که فراموش کنم و به زندگی برگردم. اما کدام زندگی؟ همه، همه‌چیز را می‌دانند. حالا بیانیه می‌دهید و لیدر و رهبر جنبش خشونت علیه زنان هم شده‌اید؟ شما که اول از همه مرا بایکوت و تهدید کردید خانم‌ها! پیشکسوت‌تان فرمود: ساکت شو چیستا! در هر صنفی پیش می‌آید. برای ما هم پیش آمده، جایی نگفتیم و رشد کردیم. من اما خفه نشدم! نوشتم؛ رمان، نمایشنامه، فیلمنامه، مصاحبه کردم و شما ویرانم کردید! همه جا، ردپای این وحشت بود. فکر کردید حرف‌های‌تان یادم رفته است؟ من هرگز چیزی را فراموش نمی‌کنم. حتی رنگ سرخ لباس شما را در آن روز نحس! مگر 15سال پیش به من نگفتید: «چیستا خفه شو! در هر شغلی پیش می‌آید. ممنوع‌الکارت می‌کند! او وصل است، قدرت دارد. تو نه!» من یک جا گفتم. مصاحبه کردم و جواب دادم. به یکی از همین مامان‌های همیشه صیغه‌شوی خانواده‌برانداز خانه سینما که خدایش ببخشد. بعد در اوج ناباوری ممنوع‌الکار شدم! و شما فیلم ساختید؛ فیلم بازی کردید و جایزه فجر گرفتید! به‌عنوان خانم‌های باوقار و متین سینما از شما یاد شد، درحالی‌که صیغه بودید! روح‌فروشی و بایکوت یک زن تنهای مظلوم که به‌خاطر بی‌پناهی و آینده فرزندش، مجبور به سکوت شد و پنیک تنفسی گرفت! من یک‌بار مرده‌ام. مرده دیگر از هیچ‌چیز نمی‌ترسد! فراموش نکنید! 15سال با وحشت، پنیک، ممنوع الکاری و فشار مالی و روحی زندگی کردم. یک‌تنه با همه آن‌ها که وصل بودند جنگیدم؛ بی‌محابا! اما جسم و روحم را نفروختم!»
 
پای قوه‌قضاییه هم باز شد
کاظم غریب‌آبادی، معاون اموربین‌الملل قوه‌قضاییه و دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران، در واکنش به اظهارات درباره اعمال خشونت علیه برخی بازیگران زن سینما، گفت: عرصه هنر، از آنجا که جزئی مهم از فرهنگ است، باید به دور از هرگونه آسیب باشد و کسانی که در این عرصه فعالیت می‌کنند، باید به مسوولیت سنگین خود در قبال جامعه واقف باشند.
دبیر ستاد حقوق بشر افزود: از زنان باید به‌دلیل اینکه بیشتر در معرض آسیب‌پذیری قرار دارند، در عرصه هنر و به‌ویژه سینما حمایت و محافظت شود.
وی ضمن تاکید بر کرامت انسانی و حفظ حریم خصوصی افراد و ضرورت ایجاد امنیت روانی و شخصیتی برای زنانی که خواهان فعالیت در عرصه اجتماعی و فرهنگی هستند، از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهادهای صنفی در حوزه سینما خواست تا سازوکارهایی را طراحی کنند که زنان بتوانند بدون دغدغه در حوزه سینما فعالیت کنند و چنانچه با هرگونه خشونتی مواجه شدند، فورا به آن رسیدگی شود.
غریب‌آبادی ضمن اعلام آمادگی قوه‌قضاییه برای رسیدگی به شکایات در حوزه خشونت علیه زنان، ابراز امیدواری کرد تا لایحه صیانت، کرامت و تامین امنیت بانوان در برابر خشونت، هرچه سریع‌تر به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد.
 
یک مساله چندوجهی
در هر مجموعه‌ای ممکن است فساد اخلاقی و بی‌حرمتی به وجود بیاید اما موضوعی که مطرح است و باید به آن اهتمام ورزید این است که باید این موارد به‌ویژه در حوزه فرهنگی به حداقل برسد. یادمان نرفته که برخی سینماگران در سال های گذشته در اظهاراتی نسبت‌به فضای اخلاقی نابسامان سینما انتقاد داشتند و در آن زمان با برخورد تند چند بازیگر سرشناس سینما مواجه شدند که به گزارش کافه‌سینما، اکنون امضای یکی از آن چند سینماگر زن، پای بیانیه افشاگرانه‌ بازیگران زن علیه آزار جنسی است! هرچند لحن صحبت اظهارات یک دهه گذشته این سینماگران تند بود اما به نظر می‌رسد که حالا وقت آن رسیده است، دوباره باید توجهی ویژه به آن کرد.