انجام تکلیفی که بهترین نتیجه را داد

43سال از ۲۲بهمن سال۵۷ سپری شده است و انقلاب اسلامی ایران همچنان راست قامت و استوار راه خود را ادامه می‌دهد.انقلابی که نام ایران را بلندآوازه یا حداقل بلندآوازه‌تر کرد و نقطه عطفی در تحولات منطقه و حتی جهان شد.انقلابی با این عظمت حتی یکصدروز قبل از ۲۲بهمن سرانجامی نامعلوم داشت! هیچ‌کس نمی‌توانست پیش‌بینی کند محمدرضا پهلوی با تجربه بیش از سه دهه سلطنت خود و برخورداری از درآمدهای نفتی آنچنانی و مستظهر به قوای مسلح از سویی و حمایت تمام‌قد آمریکا از سوی دیگر و همینطور داشتن سیستم امنیتی مخوفی چون ساواک، کمی بیش از سه‌ماه بعد طومارش در هم خواهد پیچید و برای همیشه به تاریخ خواهد پیوست!دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی آمریکا نیز نه‌تنها چنین برآوردی نداشتند بلکه پیش‌بینی کرده بودند شاه بر اوضاع مسلط خواهد شد!آژانس مرکزی اطلاعات آمریکا، در ۶آبان ۱۳۵۷ گزارش داده بود: «نامحتمل است که وضعیت سیاسی دستکم تا پیش از انتهای سال بعد (آخر ۵۸) روشن شود.»وزارت امورخارجه ایالات‌متحده آمریکا نیز اظهار کرده بود که شاه، در برابر طوفان اعتراضات اخیر تاب خواهد آورد و آژانس امنیت دفاعی آمریکا هم، چنین پیش‌بینی کرده بود: «انتظار می‌رود که شاه تا 10سال آینده فعالانه در قدرت باقی باشد.»
دستگاه‌های متعدد سیاسی و امنیتی آمریکا با چنین برآوردهایی، هم اشتباه دستگاه محاسباتی خود را به ثبت رساندند و هم پیش‌بینی‌ناپذیری انقلاب اسلامی را.
اشتباهات محاسباتی دولتمردان آمریکا به اینجا ختم نشد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز تاکنون ادامه یافته است.
البته بعدها سیا(CIA) ارزیابی از عملکرد خود را در دستورکار قرار داد که نتیجه آن محرمانه ماند!اینکه مردم ایران در زمان انقلاب چه تصوری از سرانجام آن داشتند و چه مقدار به پیروزی آن امیدوار بودند نمی‌دانیم، همینطور از تصور یا پیش‌بینی امام خمینی(ره) از ادامه قیام خود ناآگاهیم؛ البته نگاه امام‌خمینی(ره) با دیگران یک تفاوت اساسی داشت و آن اینکه امام معتقد بودند: «همه ما مامور به تکلیف و وظیفه‌ایم، نه مامور به نتیجه.» و طرفه اینکه امام با ادای تکلیف خود بزرگ‌ترین نتیجه را گرفت! امام این نگاه خود را چند روز پس از پیروزی انقلاب هم اینگونه بیان کرد: «من یک تکلیف الهی دارم و مطابق تکلیف الهی عمل می‌کنم. کشته بشوم، عمل کردم به تکلیف الهی؛ پیش ببرم، عمل کردم به تکلیف الهی‌ام.»براساس این نگاه، امام درهرحال پیروز بود چون پیروزی در اندیشه و نگاه امام‌خمینی(ره) عمل به تکلیف بود.این نگاه همچنان بزرگ‌ترین سرمایه تفکر انقلابی برای پیشبرد آرمان‌های انقلاب است.البته خطای فاحشی است اگر از این سخن بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران اینگونه برداشت شود که برای امام نتیجه مهم نبود و بدون محاسبه عمل می‌کرد؛ هرگز! اتفاقا امام‌خمینی(ره) بسیار دقیق و محاسبه‌شده به تکلیف خود عمل می‌کرد و چون حق تکلیف الهی را درست ادا می‌کرد نسبت‌به سرانجام آن هر چه بود آرامش‌خاطر داشت.نمی‌شود با شلختگی و سهل‌انگاری تکلیف الهی را انجام داد؛ تکلیف الهی باید با عقلانیت و اتقان و درخور شأن وظیفه الهی به انجام برسد و در این حالت چه به سرانجام دنیایی برسد و چه نرسد، فرد مکلف در پیشگاه خداوند متعال آسوده‌خاطر است و همچون امام، با «دلی آرام و قلبی مطمئن» با این جهان فانی وداع می‌کند.رهبر حکیم انقلاب اسلامی و خلف صالح خمینی کبیر در دیدار دانشجویی سال۹۲، این نکته را چنین تبیین فرمودند: «یک سوال دیگر این است... که رابطه‌ «تکلیف‌مداری» با «دنبال نتیجه بودن» چیست؟ امام فرمودند: ما دنبال تکلیف هستیم. آیا این معنایش این است که امام دنبال نتیجه نبود؟ چطور می‌شود چنین چیزی را گفت؟ امام بزرگوار که با آن شدت، با آن حدت، در سنین کهولت، این همه سختی‌ها را دنبال کرد، برای اینکه نظام اسلامی را بر سر کار بیاورد و موفق هم شد، می‌شود گفت که ایشان دنبال نتیجه نبود؟ حتما تکلیف‌گرایی معنایش این است که انسان در راه رسیدن به نتیجه‌ مطلوب، برطبق تکلیف عمل کند؛ برخلاف تکلیف عمل نکند، ضدتکلیف عمل نکند، کار نامشروع انجام ندهد؛ والا تلاشی که پیغمبران کردند، اولیای دین کردند، همه برای رسیدن به نتایج معینی بود؛ دنبال نتایج بودند. مگر می‌شود گفت که ما دنبال نتیجه نیستیم؟ یعنی نتیجه هر چه شد، شد؟ نه. البته آن کسی که برای رسیدن به نتیجه، برطبق تکلیف عمل می‌کند، اگر یک وقتی هم به نتیجه‌ مطلوب خود نرسید، احساس پشیمانی نمی‌کند؛ خاطرش جمع است که تکلیفش را انجام داده. اگر انسان برای رسیدن به نتیجه، بر طبق تکلیف عمل نکرد، وقتی نرسید، احساس خسارت خواهد کرد؛ اما آن که نه، تکلیف خودش را انجام داده، مسوولیت خودش را انجام داده، کار شایسته و بایسته را انجام داده است و همان‌طور که قبلا گفتیم، واقعیت‌ها را ملاحظه کرده و 
دیده است و برطبق این واقعیت‌ها برنامه‌ریزی و کار کرده، آخرش هم به نتیجه نرسید، خب احساس خسارت نمی‌کند، او کار خودش را انجام داده است؛ بنابراین، اینکه تصور کنیم تکلیف‌گرایی معنایش این است که ما اصلا به نتیجه نظر نداشته باشیم، نگاه درستی نیست.»