شمارش معكوس برای قطع زنجیره انتقال

همانطور كه پیش از این نیز وعده داده شد بود، نخستین مرحله از تزریق عمومی واكسن كرونا در دهه مبارك فجر و یك‌روز قبل از چهل‌ودومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران در كشور انجام شد. واكسن روسی اسپوتنیك‌وی به عنوان یكی از موثرترین واكسن‌های تولیدشده در جهان كه به گفته نشریه تخصصی لنست اثرگذاری 6/91 درصدی را به نام خود ثبت كرده، نخستین واكسنی است كه وارد كشور شده تا در مرحله نخست برای واكسیناسیون كادر درمانی كشور استفاده شود. این اتفاق مبارك در چند روز گذشته نیز روی داده و كادر درمانی شاغل در بخش‌های آی‌سی‌یوی كرونا در گوشه و كنار كشور مانند ساری، زاهدان، تهران و شهرهای دیگر از واكسن یادشده دریافت كرده‌اند. همچنین دومین محموله از این واكسن روسی روز گذشته وارد كشور شد تا به مرور برای كادر درمانی كشور و بعد ازاین نیز دیگر اقشاری كه در اولویت وزارت بهداشت و درمان قرار دارند مورد استفاده قرار گیرد. این در حالی است كه در همین روزها واكسن‌های ایرانی نیز مدام در حال پیشرفت بوده و گفته می‌شود كه در بهار 1400 تست عمومی این واكسن‌ها آغاز خواهد شد. به طور كلی چشم‌انداز ترسیم‌شده نیز از این حكایت می‌كند كه تا بهمن سال آینده بخش زیادی از مردم كشور از واكسن كرونا استفاده كرده باشند تا به این شكل چرخه انتقال و سرایت بیماری كووید19 در كشور شكسته شود.

وزیر بهداشت و درمان كشور كه برای اطمینان‌بخشی به مردم، نخستین واكسن روسی كرونا را به فرزند خود تزریق كرد، درباره آغاز واكسیناسیون كرونا در كشور اظهار كرد: طبق قولی که دادیم با توجه به هجمه‌ها، واکسیناسیون را با خانواده خود شروع می‌‌کنیم تا نشان دهیم خون فرزندان ما سرخ‌‌تر از خون بچه‌‌‌‌های دیگر نیست.
دكتر سعید نمكی، روز سه‌شنبه، 21 بهمن در مراسم تزریق واكسن كه با حضور رییس‌جمهوری برگزار شد، تاكید كرد: امروز به طور همزمان واکسیناسیون کرونا برای پرستاران، پزشکان و نیروهای خدمات بخش‌های مراقبت ویژه ۶۲۵ بیمارستان شروع می‌شود و تا اواخر بهمن منابع دیگر واکسن وارد کشور می‌شود.
نمکی ادامه داد: واکسیناسیون بعد از کارکنان بخش‌‌‌‌های مراقبت ویژه به تدریج برای سایر گروه‌های آسیب‌پذیر ،بعد افراد بالای ۶۵ سال و بیماران زمینه‌ای و سپس گروه‌های هدف دیگر گسترش می‌یابد تا به پوشش بالای ۷۰ درصد در کشور برسیم. وی گفت: با وجود خرید ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار واکسن از سبد کوواکس که برای هشت میلیون و ۴۰۰ هزار نفر کافی است، باید میزان بیشتری واکسن به کشور وارد کنیم چون این میزان واکسن جوابگو نیست. نمکی افزود: واکسن اسپوتنیک‌ روسیه در حدود ۶ کشور معتبر ثبت شده و سعی کردیم زمانی این واکسن را وارد کنیم که خیال‌مان راحت باشد و واکسن قابل اعتماد وارد کنیم.
همچنین دكتر كیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو نیز گفت: واکسن روسی در مرحله اول حدود چند ده هزار دوز وارد شد و بخشی از آن هم برای نمونه‌برداری و تایید نهایی و انطباق با اسناد فنی به آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو رفت. وی افزود: واکسیناسیون با روزانه هزار نفر آغاز خواهد شد و سپس با توجه به ارزیابی مجدد سیستم به صورت تصاعدی افزایش می‌یابد تا به حداکثر برسد. واکسن در مرحله اول به کسانی تزریق می‌شود که تست مثبت PCR نداشته باشند اما در حالت کلی منعی برای تزریق به افرادی که قبلا مبتلا شده‌اند، نداریم.
دکتر کیانوش جهانپور روز گذشته هم درباره واردات مجموله دوم واكسن روسی كرونا اظهار كرد: این محموله بالغ بر ۲۰۰ هزار دوز بود که برای صد هزار نفر استفاده خواهد شد. این محموله طی روزهای آتی برای سایر همکاران خط مقدم جبهه درمان کرونا استفاده می‌شود. به گفته سخنگوی سازمان غذا و دارو، این روند تقریبا  هر ۱۰ روز یک‌بار و طبق تقویم تفاهم‌شده با شرکت گامالیای روسیه ادامه خواهد داشت و به تدریج محموله‌های بزرگ‌تر به کشور وارد می‌شوند تا به این ترتیب دو میلیون دوز تفاهم‌شده به کشور وارد شود.
جهانپور افزود: همزمان با روند واردات، تولید مشترک واکسن اسپوتنیک‌وی طی هفته‌های آتی در کشور آغاز خواهد شد. این ترتیب این واکسن در کشور تولید می‌شود و علاوه بر تأمین بخشی از نیاز داخل کشور، امکان تحویل آن به متقاضیان دیگر کشورها نیز وجود خواهد داشت. 

وی همچنین درباره برخی مباحث مطرح‌شده مبنی بر اخذ تعهد از افراد متقاضی واکسن کرونا گفت: چنین نیست و از کسی تعهدی گرفته نمی‌شود؛ البته واکسیناسیون کرونا فعلا  اجباری نیست و تزریق آن داوطلبانه است.
 
از واكسن‌های ایرانی چه خبر
اگرچه واردات واكسن روسی كرونا موجب آسودگی خیال بخشی از كادر درمان و نیز مردم كشور شده است اما واقعیت این است كه بسیاری از مردم نیز همچنان چشم‌انتظار تولید واكسن‌های داخلی هستند. تجربه و اطلاعات موجود نشان می‌دهد كه ایران در زمینه تولید واكسن‌های مختلف دانش و دست بالایی در منطقه و حتی جهان دارد و می‌تواند خود به یكی از قطب‌های اصلی تولید و حتی صادرات واكسن كرونا در جهان تبدیل شود. این مساله را می‌توان با توجه به درخواست خرید واكسن ایرانی از سوی برخی كشورها پیش‌بینی كرد. سخنگوی سازمان غذا و دارو درباره آخرین وضعیت واکسن‌های ایرانی کرونا نیز اظهار كرده است: از مجموع ۱۷ موسسه دانش‌بنیان و شرکت مختلف که موضوع واکسن را علیه کووید۱۹ از روزها و هفته‌های ابتدایی آغاز ‌کردند تا امروز ۱۴ شرکت متقاضی صدور پروانه تولید واکسن از سازمان غذا و دارو شدند. تعدادی در مرحله مطالعات پیش‌بالینی هستند، تعدادی مطالعات پیش‌بالینی‌شان را با موفقیت طی ‌کردند و در آستانه صدور مجوز ورود به مرحله کارآزمایی بالینی هستند. همچنین تاکنون سه مجوز کارآزمایی بالینی هم صادر شده است.
دکتر کیانوش جهانپور همچنین افزود: بر این اساس موسسه دارویی برکت با واکسن ویروس غیرفعال‌شده خودش، در آستانه ورود به کارآزمایی مرحله دوم است. همچنین موسسه انستیتوپاستور ایران با همکاری موسسه فینلِی کوبا در آستانه فاز سوم کارآزمایی بالینی است و موسسه سرم و واکسن ‌‌سازی رازی با اخذ کد اخلاق و رونمایی از کارآزمایی بالینی، در ابتدای راه کارآزمایی بالینی مرحله اول است. سخنگوی سازمان غذا و دارو ادامه داد: فکر می‌کنم تا قبل از پایان سال ۱۳۹۹ یک یا دو واکسن ایرانی دیگر هم به جمع واکسن‌های کارآزمایی بالینی بپیوندند و این مسیر البته همچنان ادامه خواهد داشت. تصور می‌کنم ایران به نقطه‌ای برسد که تقریبا در تمام استراتژی‌های ممکن دستیابی به واکسن علیه کووید۱۹ حداقل یک واکسن و در برخی استراتژی‌ها و پلتفرم‌ها دو یا سه واکسن را بتوانیم به تولید انبوه در کشور برسانیم.

 سالی كه نكوست...
جهانپور در ادامه توضیحات خود با بیان اینکه از نظر ما قطعی است که تا اواخر بهار واکسن ایرانی کرونا در دسترس قرار می‌گیرد، ادامه داد: حداقل سه واکسن ایرانی کرونا این ظرفیت را به صورت بالقوه دارند که در اواخر بهار به بازار بیایند و حتی اگر مشکل یا تاخیری هم برای یک یا دو مورد آن‌ها اتفاق افتاد، حداقل یک واکسن تولید داخل را تا اواخر بهار خواهیم داشت؛ بعد هم به ترتیب نوبت سایر واکسن‌ها می‌شود. وی افزود: در حال حاضر خط تولید نیمه‌صنعتی‌ واکسن گروه دارویی برکت عملا آماده است و ظرفیت تولید ماهانه بیش از دو تا سه میلیون واکسن را دارد؛ خط تولید صنعتی آن هم تا اردیبهشت قبل از اتمام کارآزمایی مرحله سوم‌شان آماده می‌شود.
جهانپور گفت: پلتفرم تولیدانستیتو پاستور هم که آماده است زیرا در راستای پلتفرم مشترکی است که پیش از این هم برای واکسن‌های پنوموکوک و هپاتیت‌بی بوده است و بنابراین زمینه آن هم در حد حداقل دو میلیون دوز در ماه آماده است.
جهانپور افزود: واکسن مشترک‌ بین انستیتوپاستور و کوبا اکنون در شهر هاوانای کشور کوبا در میانه فاز دو کارآزمایی بالینی تحت نظارت انستیتوپاستور قرار دارد. با اتمام این فاز، طراحی شده که فاز سوم آن در کوبا و ایران به صورت همزمان انجام شود که روی ۵۰ هزار نفر در ایران و بین ۵۰ تا ۱۵۰ هزار نفر هم در کوبا انجام خواهد شد و در صورت تایید نتایج کارآزمایی بالینی فاز سوم از سوی سازمان غذا و دارو، تولید انبوه آن هم در انستیتوپاستور آغاز می‌شود. وی افزود: انستیتورازی هم همزمان با کارآزمایی بالینی خود، توسعه را با استفاده از کمک‌ها و وامی که از طریق دولت دریافت کرده است، می‌تواند انجام دهد؛ البته با توجه به اینکه واکسن انستیتورازی نوترکیب است، می‌تواند از ظرفیت و توان موسسات و شرکت‌های خصوصی که در حوزه داروهای بیولوژیک فعالیت می‌کنند، استفاده کند.
 
واكسن كره‌ای؛ سهم ایران در سبد كووكس
سخنگوی سازمان غذا و دارو درباره وضعیت دریافت واکسن کرونا از مجموعه کووکس نیز گفت: قرار است ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز واکسن کرونا از طریق کووکس دریافت کنیم که تصویب و هزینه آن هم به نوعی تامین و پیش‌پرداخت‌های لازم انجام شده؛ البته کووکس تاکنون توزیع واکسن نداشته است. از اوایل بهار توزیع واکسن را آغاز می‌کند و ما فکر می‌کنیم می‌توانیم در گام اول 
چهار میلیون و ۲۰۰ هزار دوز واکسن را از سبد مشترک کووکس دریافت کنیم. فعلا با اعلام فعلی اگر تغییری در برنامه کووکس ایجاد نشود، به احتمال زیاد چهار میلیون و ۲۰۰ هزار دوز واکسن آسترازنکا تولید کشور کره‌جنوبی سهم بازار ایران در قالب کووکس خواهد بود.