تماشاخانه‌های خصوصی رکورددار فروش

تئاتر کشور را می‌‌توان جزو یکی از معدود عرصه‌‌‌های هنری‌ای دانست که در بیشتر برهه‌ها در طول حیات خود مهجور واقع شده است؛ هنری که نه‌تنها از طرف مسوولان متولی آن‌طور که باید جدی گرفته نمی‌‌شود، بلکه در میان جامعه نیز چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد و فقط قشر خاصی از مردم به تماشای نمایش‌ها می‌‌نشینند. در حالی که تئاتر را می‌‌توان یکی از راه‌‌‌های مطمئن برای هنرمندان علاقه‌مندی دانست که می‌‌خواهند به قاب جادویی و پرده نقره‌‌ای سینماها برسند. تئاتر بنا به دلایل مختلف باوجود اینکه جزو هنرهای هفت‌گانه تعریف می‌‌شود، اما تا امروز نتوانسته به جایگاه اصلی خود برسد. از سوی دیگر ورود دولت به عرصه هنر باعث شده تا بستر برای فعالیت بخش خصوصی به شکل جدی فراهم نشود و این مهم بارها و بارها مورد انتقاد اهالی تئاتر و صاحبنظران این عرصه قرار گرفته است. شاید فعالیت بخش خصوصی در این هنر آن‌طور که باید جدی گرفته نشده، اما نمی‌توان تحولات صورت‌گرفته در این حوزه را طی یک دهه اخیر نادیده گرفت، به طوری که این روزها تعداد تماشاخانه‌‌‌های متعلق به بخش خصوصی حتی از سالن‌‌‌های دولتی هم پیشی گرفته است؛ سالن‌‌هایی که نگاه درآمدزایی به آنها باعث شده تا امکانات به‌روزتری نسبت به دولتی‌ها داشته باشند، تا جایی که نقش اثرگذاری در دوران برگزاری جشنواره تئاتر فجر در طول سال‌‌‌های گذشته نیز بازی کرده‌اند. با این حال تمرکز بخش خصوصی در شهر تهران باعث شده تا گروه‌‌‌های تئاتری دیگر شهرها امکان دسترسی به سالن‌‌‌های نسبتا پیشرفته این بخش را نداشته باشند، تا جایی که می‌‌توان گفت شهر تهران به بهشتی برای گروه‌‌‌های تئاتری تبدیل شده و می‌‌طلبد تا دولت شرایط لازم برای ظهور و بروز این بخش در دیگر مراکز استان‌ها را هم فراهم کند؛ مساله‌‌ای که قطعا در درازمدت باعث رشد کمی و کیفی فعالان این عرصه خواهد شد.

عماد عامری، رییس تماشاخانه خصوصی ملک درباره فعالیت بخش خصوصی در حوزه سالن‌‌‌های نمایش تئاتر به «صبح‌نو» می‌‌گوید: خوشبختانه در حوزه تئاتر فعالیت بخش خصوصی به شکل جدی دنبال می‌‌شود، به طوری که اگر وضعیت فعالیت این بخش را از سال 91 و 92 نگاه کنید، متوجه می‌‌شوید که در آن سال‌ها که زمینه برای فعالیت بخش خصوصی فراهم شد، یکی، دو سالن خصوصی دایر شد و بعد از آن سالانه شاهد راه‌اندازی تعداد بیشتری از تماشاخانه‌‌‌های دولتی بودیم. به عبارت دیگر بالای 60 درصد اجراهایی که در شهر تهران روی سن می‌‌رود در سالن‌‌‌های خصوصی انجام می‌‌شود.
وی با تاکید بر اینکه ما در تهران هم سالن دولتی برای اجرای نمایش‌ها نداریم، ادامه می‌‌دهد: درست است که چند مجموعه بزرگ دولتی در شهر تهران فعال هستند، اما غیر از آنها، مابقی سالن‌ها متعلق به تماشاخانه‌‌‌های بخش خصوصی است. نکته مهم دیگر درباره فعالیت بخش خصوصی در عرصه تئاتر این است که هر سال آثاری که در جشنواره تئاتر فجر جایزه می‌‌گیرند نیز عمدتا مربوط به گروه‌‌‌های نمایشی هستند که در سالن‌‌‌های خصوصی به اجرا می‌‌پردازند.
رییس تماشاخانه خصوصی ملک تصریح می‌‌کند: ما از زمانی که سالن‌‌‌های خصوصی‌مان افزایش یافته و امکان نمایش آثار بیشتری فراهم شده، میزان ورودی و خروجی به مراکز آکادمیک کشور نیز در حوزه هنرهای نمایشی سه برابر شده است و این مساله بسیار مهمی محسوب می‌‌شود.
عامری درباره گردش مالی سالن‌‌‌های بخش خصوصی می‌‌گوید: این مساله دو بعد دارد؛ یکی به‌صرفه‌بودن از نظر دولت و گروه‌‌‌های نمایشی است و بعد دیگر هم به افرادی مربوط می‌‌شود که اقدام به راه‌اندازی سالن‌‌‌های خصوصی می‌‌کنند. 

عماد عامری: ما از زمانی که سالن‌‌‌های خصوصی‌مان افزایش یافته و امکان نمایش آثار بیشتری فراهم شده، میزان ورودی و خروجی به مراکز آکادمیک کشور نیز در حوزه هنرهای نمایشی سه برابر شده است

قطعا در شرایط کرونایی هر کسی که تماشاخانه خصوصی راه‌اندازی کرده ناراحت و حتی پشیمان 
شده است چراکه ما این روزها در بدترین شرایط به سر می‌‌بریم و تقریبا یک‌سالی می‌‌شود که به طور کامل تعطیل بوده‌ایم و فقط در مقطع یک و دوماهه با ظرفیت 50 درصدی به فعالیت پرداخته‌ایم.
 
تماشاخانه‌‌‌های بخش خصوصی تجهیزات به‌روزتری را نسبت به بخش دولتی در اختیار دارند
وی ادامه می‌‌دهد: همه اقشار حوزه تئاتر تصور می‌‌کنند که صاحبان تماشاخانه‌‌‌های خصوصی وضعیت مالی خوبی دارند و از این حوزه درآمد بالایی کسب می‌‌کنند، در حالی که هزینه نگهداری یک تماشاخانه بسیار بالاست و همین مساله باعث می‌‌شود که کسب درآمد بالا از این حوزه واقعیت نداشته باشد؛ اما از نگاه گروه‌‌‌های نمایشی اتفاق بسیار خوبی با راه‌اندازی سالن‌‌‌های بخش خصوصی رخ داده است چراکه اگر قرار باشد همین الان سالن‌‌‌های این بخش را تعطیل کنیم، عملا جز سه یا چهار مجموعه دولتی اعم از 
تئاتر شهر، مولوی، ایرانشهر و محراب، دیگر مجموعه دولتی نداریم و نتیجه تعطیلی بخش خصوصی این می‌‌شود که گروه‌‌‌های نمایشی باید سال‌ها منتظر بمانند تا فرصت اجرای نمایش به آنها در سالن‌‌‌های دولتی داده شود.
 
دولت در ایام کرونا هیچ حمایتی از تماشاخانه‌‌‌های بخش خصوصی نداشت
رییس تماشاخانه خصوصی ملک به بحث تجهیزات سالن‌‌‌های تماشاخانه‌‌‌های دولتی اشاره و تصریح می‌‌کند: امروز تماشاخانه‌‌‌های خصوصی بزرگ سایزی را در تهران داریم که از لحاظ امکانات مورد نیاز برای اجرا در شرایط بهتر و با تجهیزات به‌روزتری نسبت به سالن‌‌‌های دولتی هستند، چراکه قطعا برای این سالن‌ها هزینه‌‌‌های زیادی صورت می‌‌گیرد و تجهیزات مورد نیاز برای اجرای حرفه‌‌ای را فراهم می‌‌کنیم، اما در نهایت می‌‌بینیم که در شرایط دولتی دو یا سه تماشاخانه خوب کشور به دلیل مسائل مالی مجبور به تعطیلی می‌‌شوند.
عامری با تاکید بر اینکه عمدتا پرفروش ‌ترین آثار تئاتری در شهر تهران به جزو آنهایی که در تالار وحدت و سالن اصلی تئاتر شهر به روی صحنه می‌‌روند، مابقی در سالن‌‌‌های خصوصی اجرا می‌‌شوند، می‌‌گوید: این اتفاق به حدی در سالن‌‌‌های بخش خصوصی تکرار می‌‌شود که می‌توان عنوان کرد رکورد فروش آثار در اختیار سالن‌‌‌های خصوصی است و کارگردان تئاتر اتفاقات در سالن‌‌‌های خصوصی آثار خود را به نمایش می‌‌گذارد، تا جایی که حتی در تماشاخانه ملک که تک‌سالن هست نیز در سال گذشته پنج کارگردان مطرح تئاتری به اجرای آثارشان در سالن این تماشاخانه پرداختند. خوشبختانه امروزه اقبال از سمت کارگردانان به سالن‌‌‌های بخش خصوصی است چراکه همانطور که گفتم این سالن‌ها تجهیزات به‌روزتری را برای نمایش آثار در اختیار دارند.
او با اشاره به تسهیلات دولتی در راستای حمایت از بخش خصوصی فعال در عرصه تئاتر می‌‌گوید: متاسفانه تا امروز بارها و بارها در این زمینه حرف زده‌ایم، تا جایی که دیگر خسته شده‌ایم. در اسفند سال گذشته که کرونا باعث تعطیلی تماشاخانه‌ها شد، مدیر سابق هنرهای نمایشی جلسه‌‌ای را برگزار کرد و قول پرداخت حداقل اجاره بها را دادند اما از آن روز تا امروز حداقل بنده به عنوان یکی از فعالان بخش خصوصی 12 تا 15 نامه نوشته و به ادارت مختلف رفته‌ام ولی متاسفانه تا همین امروز حتی به اندازه یک ماه اجاره‌بها هم به ما پرداخت نشده است.
رییس تماشاخانه خصوصی ملک درباره عدم تمایل بخش خصوصی برای فعالیت در دیگر استان‌ها می‌‌گوید: به طور معمول وقتی کسی می‌‌خواهد سرمایه‌‌ای را برای راه‌اندازی حرفه‌‌ای در نظر بگیرد، در وهله اول به این فکر می‌‌کند که در کجا بیشترین مخاطب را داشته و می‌‌تواند کسب درآمد بالاتری داشته باشد. متاسفانه در تهران به جز   در مرکز شهر، جماعت تئاتر به سختی برای تماشای تئاتر به دیگر نقاط شهر می‌‌روند و این مساله برای شهرستان هم وجود دارد. درست است که فرهنگ تماشای تئاتر در همه کشور وجود دارد اما بروز و ظهور آن در تهران بیشتر است. همچنین امکانات برپایی سالن و کسب درآمد در دیگر شهرها حتی از تهران هم بدتر است چراکه نه‌تنها قدرت مالی بلکه تعداد گروه‌‌‌های نمایشی هم در دیگر نقاط کشور به نسبت کشور، به مراتب کمتر است.
عامری با اشاره به راهکارهای حل این معضل در کشور تصریح می‌‌کند: قطعا در وهله اول باید خود دولت وارد حوزه شده و برای این مهم زمینه‌‌‌سازی کند. به عبارت دیگر دولت باید همانند تهران در مراکز استان‌ها سه تا چهار سالن نمایش تئاتر راه‌اندازی کند تا از این طریق در وهله اول تعداد گروه‌‌‌های نمایشی افزایش پیدا کرده و بعد از آن با بالارفتن تعداد مخاطبان، بخش خصوصی نیز می‌‌تواند وارد عمل شده و اقدام به راه‌اندازی سالن‌‌‌های مختلف کند، ولی در غیر این صورت بخش خصوصی نمی‌تواند دست به چنین کاری بزند.

دولت باید همانند تهران در مراکز استان‌ها سه تا چهار سالن نمایش تئاتر راه‌اندازی کند تا از این طریق در وهله اول تعداد گروه‌‌‌های نمایشی افزایش پیدا کرده و بعد از آن با بالارفتن تعداد مخاطبان، بخش خصوصی نیز می‌‌تواند وارد عمل شده و اقدام به راه‌اندازی سالن‌‌‌های مختلف کند