شورش علیه نامزدهای اصلی

در میان گزینه‌های شناخته شده تر که نشاندار نامزدی اصلی جریان اصلاحات در انتخابات‌1400 هستند، برخی چهره‌های فرعی هم تلاش دارند تا سنگ بنای کاندیداتوری خود را مستقل از جریان اصلاح‌طلبی بگذارند؛ مسعود پزشکیان و علی مطهری از جمله این گزینه‌ها هستند که طی روزهای گذشته سخنانی را نیز علیه سایر نامزدهای دسته اول یا دسته دوم اصلاح‌طلبان مطرح کرده‌اند.

اگر علی لاریجانی، محسن هاشمی، محمدجواد ظریف، اسحاق جهانگیری، محمدرضا عارف یا حتی سیدحسن خمینی را نامزدهای اصلی جریان اصلاحات بدانیم و بنامیم، چهره‌هایی نظیر علی مطهری و مسعود پزشکیان در رسته فرعی‌ها جای خواهند گرفت. رصد اظهارنظر روزهای اخیر سیاسیون با گرایش اصلاح‌طلبی نشان می‌دهد که فرعی‌ها علیه اصلی‌ها شورش کرده‌اند. علی مطهری، نماینده پیشین مجلس چندی قبل علیه علی لاریجانی و مسعود پزشکیان علیه سیدحسن خمینی موضع‌گیری کردند.  

برادر همسر علیه داماد
علی مطهری، نایب رییس مجلس دهم که به لحاظ نسبت سببی برادر همسر علی لاریجانی نامزد شماره یک اصلاح‌طلبان برای انتخابات‌1400 به حساب می‌آید، چندی پیش در حزب ندای ایرانیان، در پاسخ به این سؤال که با‌توجه به نسبت خانوادگی شما با آقای لاریجانی برخی‌ها معتقدند که شما به‌عنوان کاندیدای پوششی وی وارد صحنه رقابت‌ها شدید تا به نوعی رأی آن دسته از بدنه اجتماعی اصلاح‌طلب که نگاه مثبتی به شما دارند را به سمت آقای لاریجانی جذب کنید، گفت: درباره حضور آقای لاریجانی اطلاعی ندارم و صحبتی نداشتم و نمی‌دانم خواهد آمد یا خیر. اعلام نامزدی خودم هم بدون اطلاع ایشان بوده است. هیچ هماهنگی وجود نداشته و ندارد و کاندیدای پوششی لاریجانی نیستم. مطهری با زیر سؤال بردن صلاحیت لاریجانی، افزود: اگر لاریجانی را اصلح می‌دانستم نمی‌آمدم، من خودم را اصلح دانستم و آمدم. علاوه بر مطهری، مسعود پزشکیان نیز علیه دیگر نامزد اصلی اصلاح‌طلبان موضع گرفت.

پزشکیان علیه سیدحسن خمینی
مسعود پزشکیان، نایب رییس مجلس دهم و وزیر بهداشت دولت اصلاحات نیز چندی پیش در گفت‌وگو با سایت انتخاب با اشاره به خلأ سابقه اجرایی در کارنامه سیدحسن خمینی، تاکید کرد: اگر سید‌حسن خمینی رییس‌جمهوری شود، با چالش‌های بزرگی مواجه خواهد بود، چون تجربه اجرایی با تئوری فرق دارد. پزشکیان در بخش دیگری از این گفت‌وگو با غیرفعال خواندن نقش سیدحسن خمینی در جریان اصلاحات، تاکید کرد: اگر او بخواهد بیاید، معلوم نیست؛ شاید شورای محترم نگهبان هم کوتاه بیاید. پزشکیان در حالی نامزدی سیدحسن خمینی را زیر سؤال برده که نواده حضرت امام پیشتر از نامزدی جریان اصلاحات کوتاه آمده بود. پزشکیان در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال‌92، در باره علت کناره‌گیری سیدحسن خمینی از نامزدی اصلاح‌طلبان، به مثلث گفته بود: اصلاح‌طلبان خودشان 72‌ملت هستند. وقتی در زمان دولت اصلاحات برخی نمایندگان مجلس ششم می‌گفتند باید از خاتمی عبور کنیم، قطعا  از سیدحسن خمینی هم عبور می‌کردند و این، برای آن‌ها کاری ندارد.

فضاسازی‌های غیرواقعی با هدف فرار از مسوولیت‌پذیری
موضع‌گیری نامزدهای جدید جریان اصلاحات و اعتدال علیه صف اولی‌های اصلاح‌طلب، می‌تواند چند دلیل داشته باشد. یکی از این دلایل، گرم کردن فضای انتخابات به نفع کاندیداهای اصلاح‌طلبان است. علاوه بر آماده‌کردن فضای ذهنی جامعه نسبت به نامزدهای اصلاح‌طلب، منحرف ساختن افکار عمومی از مطالبه‌گری و جذب شدن به سوی مسائل سطح پایین، می‌تواند دلیل دیگر شورش افرادی نظیر مطهری و پزشکیان علیه نامزدهای اول و اصلی اصلاحات باشد. نقشه راه اتاق فکر اصلاح‌طلبان این است که با دامن زدن صوری یا بعضا  واقعی به اختلافات نامزدهای درجه یک یا درجه دوی اصلاحات، فضای روانی جامعه را درگیر فضاسازی‌های مبتذل و غیرواقعی کنند تا بلکه از این طریق، اصلاحات و اصلاح‌طلبی از پرسش اصلی جامعه یعنی پاسخگویی نسبت به عملکرد دولت اعتدال، بر حذر بماند. در شرایط کنونی مهم‌ترین راهبرد اصلاح‌طلبان  این است که با توجه به مشارکت در دولت تدبیر از سال‌92 تا‌کنون، از زیر بار پاسخگویی به عملکرد ضعیف اعتدالیون شانه خالی کرده و چنین وانمود کنند که میان ایده‌های اصلی اصلاح‌طلبی با آنچه دولت به آن عمل کرده، مرزی طولانی وجود دارد. برای همین هم بود که وقتی رییس دفتر رییس‌جمهوری چندی پیش به اصلاح‌طلبان بابت انتقادات فزاینده از دولت انتقاد کرد و خطاب به ایشان گفت که «اگر مراعات بقیه اعضای دولت را نمی‌کنید، حداقل مراعات حال رفقا و همفکران خود در دولت را کنید»، نیروهای اصلاح‌طلب در مقابل، واعظی را مورد حمله قرار دادند و تصریح کردند که رییس دفتر رییس‌جمهوری عامل اصلی فشار به اصلاح‌طلبان در دولت است و اجازه کنشگری به آن‌ها را نمی‌دهد. این در حالی است که بسیاری از ترتیبات دولتی اعم از وزارت، معاونان وزارت، فرمانداران و استانداران، درید اختیار نیروهای اصلاح‌طلب است و گلایه از رییس‌جمهوری و اطرافیان او بابت تحت فشارقراردادن اصلاح‌طلبان، اصلا  با واقعیت منطبق نیست.

شکاف  درون اردوگاه اصلاحات
شورش نامزدهای فرعی اصلاحات علیه نامزدهای اصلی، علاوه بر طرح و نقشه پیشینی(از جمله منحرف ساختن فضای ذهنی جامعه از مطالبه‌گری از جریان اصلاحات برای پاسخگویی نسبت عملکردشان در دولت حسن روحانی) نشان‌دهنده وجود شکاف در اردوگاه اصلاحات نیز هست. این شکاف‌ها یا آنچنان که پزشکیان معتقد است، «72‌ملت» اصلاحات، بی‌گمان روی روند اجماع‌سازی اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست جمهوری تأثیر منفی خود را برجای خواهد گذاشت. بدون شک اعلام نامزدی‌هایی نظیر آنچه علی مطهری به آن دست زده و اظهارات او یا پزشکیان علیه نامزدهای اصلی اصلاح‌طلبان، بازتاب‌دهنده شقاق و فراق در اردوگاه اصلاح‌طلبی است که بالقوه می‌تواند مأموریت نهاد اجماع‌ساز اصلاحات(ناسا) را به موانع متعدد رو‌به‌رو سازد.